Newsletter
Newsletter
Janusz Nowacki "Pejzaże z drogi do ciszy"
Autor: Marta Sinior
...nie było nas,był las
nie będzie nas, będzie las...
(porzekadło ludowe)
Patrzę na cień rzucany przez drzewo. Cywilizacja białego człowieka zaczyna się od drzewa żywota, a każdemu z osobna na końcu żywota przysługuje parę desek. Bez drewna nie byłoby Arki Noego ani Krzysztofa Kolumba. Nie byłoby też prawdopodobnie ani koła ani krzyża. Bez drzewa poznania dobrego i złego nie byłoby grzechu pierworodnego, a tym samym drzew genealogicznych i żaden ojciec nie sadziłby drzewka by rosło wraz z jego synem. Od kołyski do kryski nie byłoby ni choinki, konia na biegunach, Pinokia a nawet ogniska. Więc co by było? Nie wiem, ale to może już niedługo być; bo najwyraźniej przymierzamy się do wycięcia całego drzewostanu, który mógłby genetycznie pamiętać Eden. Dyszy Amazonia pokaleczona amputacjami. Łysieje Afryka od suszarni tytoniu. W Europie ostatni dziewiczy, czyli Puszcza Białowieska, ma się jeszcze dobrze - paradoksalnie - tylko po stronie białoruskiej. Wycięto już prawie wszystkie drzewa, jakie sadzili nasi przodkowie wzdłuż dróg, wycina się dęby rogalińskie, bo świetne drewno do wędzenia kiełbasy. W zamian sadzi się topole i sosny, równo, pod sznurek; by kiedy dorosną wyglądały jak zabłąkana armia uśpiona między baczność i spocznij. W takim lesie nie ma już miejsca na duchy gnieżdżące się w chaszczach, dziuplach i bagnach. Nie ma miejsca na czarownice, na grzyby, na zwierzynę - nawet światło wydaje się wszędzie jednakowe, kiedy nie świeci słonce.
To wszystko i wiele innych myśli przychodzi mi do głowy, kiedy patrzę na fotografie buków Janusza Nowackiego. Wykonał te zdjęcia aparatem panoramicznym, w pionie ucinając ziemię i korzenie. A ponieważ w tym aparacie obiektyw przesuwa się po okręgu otrzymał perspektywę i pole widzenia leżącego pod gruszą. Perspektywę kogoś, kto ma czas podziwiać to, co się dzieje w górze. Najpierw przyciąga mnie moc światła usiłującego przebić się przez zasłonę z liści. Widzę i czuję w jak wielkiej harmonii współistnieją drzewa w tym lesie; nie ma tu pustej, zmarnowanej przestrzeni, nieba widać tyle ile światła niezbędne jest na dole. Napierającego światła jest tak dużo, że nawet pnie drzew toną w niedoeksponowanym mroku. Ta techniczna ułomność fotografii w ekstremalnie kontrastowym oświetleniu spowija w sekretny teatr cienia i półcienia całą dostojność kształtów pni i gałęzi. Obszar zamknięty dla oka przejmuje we władanie wyobraźnia. Ten las został potraktowany w taki sposób jakby był wyniosłą katedrą, w której mrocznych nawach spoczywają relikwie przed nadmiarem światła chronione witrażami. Tyle, że w swej leśnej katedrze Nowacki jest niczym samotny guślarz, zaklinający w mrocznych dziuplach różnorakie widziadła, zwidy, zjawy i mary. Inna ciekawa strona tych fotografii: wyraźnie żeńskie (chwilami nawet erotyczne) formy pni. Łączone w dyptyki lub tryptyki pionowe panoramy potęgują jeszcze bardziej wrażenie obecności pierwiastka żeńskiego; nawet wówczas, kiedy buki wydają się być grupą rozmodlonych mnichów w dziurawych habitach. W końcu: dlaczegóżby nie?
Wiem jak mocno związany jest Janusz z naturą, jak bardzo ukochał góry i wodę, jaką część swojego życia poświęcił wspomnianym dębom rogalińskim. Kiedyś zaprowadził mnie nawet do swoich ulubionych dębów i pokazał mi jak drzewa umierają stojąc. Bo w twórczości Janusza Nowackiego buki są jedynie fragmentem szczerej i nie skrywanej fascynacji naturą. Jednakowo ukochał przy tym fotografię, na którą nanosi uparcie i konsekwentnie od lat wszystkie inne swe miłości. - Bogdan Konopka, Paryż 10 sierpnia 2004
Janusz Nowacki urodził się w 1939 roku w Poznaniu. Fotograficznie zadebiutował w 1964 roku portretami muzyków jazzowych - sam zresztą jest perkusistą jazzowym. To przygoda z muzyką zainspirowała Nowackiego do fotografowania. Początkowo w większości były to reportaże z imprez muzycznych. W latach 70., zajmował się działaniami usytuowanymi w nurcie fotografia poza galerią. Od lat 80., w jego twórczości nastąpił zwrot w stronę fotografii czystej, skupiającej się na trzech zasadniczych tematach: 1980-83- "woda", 1982-86 - "drzewa", a od 1985 roku fotografia górska (Tatry, Karkonosze). W roku 1993 założył i prowadzi Galerię Fotografii "pf" w Centrum Kultury "Zamek" w Poznaniu.
Otwarcie wystawy fotografii Janusza Nowackiego zatytułowanej Pejzaże z drogi do ciszy nastąpi 13 grudnia 2006 roku o godzinie 17 w Galerii Pustej (Górnośląskie Centrum Kultury, Pl. Sejmu Śląskiego 2) w Katowicach. Ekspozycja czynna będzie do 14 stycznia 2007.
