Adrian Wykrota: “Przykro mi, że już nie umiemy rozmawiać, a Polska to przecież taki fajny kraj”

“Doszliśmy do wniosku, że w tych dynamicznych i ważnych czasach musimy opublikować dokumentalne wypowiedzi fotografów o Polsce i nadać im bezkompromisową, fizyczną formę książek” - piszą autorzy serii wydawniczej o Polsce, dobrani przez fundację PIX.HOUSE. Z Adrianem Wykrotą, autorem jednej z publikowanych już książek rozmawiamy o powstawaniu serii i dalszych planach.

Autor: Julia Kaczorowska

18 Październik 2018
Artykuł na: 9-16 minut

Kiedy i w jakich okolicznościach zdecydowaliście się, że powstanie taka seria wydawnicza?

Pomysł wydania serii o Polsce zrodził się ponad rok temu. Działalność wydawnicza PIX.HOUSE skupia się na publikacji artbooków z fotografią dokumentalną. Wychodzimy z założenia, że miejsce takiej fotografii, po wyparciu jej z głównego obiegu (prasy), jest właśnie w książkach. To idealny nośnik dla przemyślanych, szczerych i ciekawych opowieści.

Dlaczego akurat taka tematyka?

Do tej pory skupialiśmy się na materiałach z różnych części świata (Afganistan, Syria, Rosja), brakowało nam natomiast książek o naszym kraju. Zresztą to dla Polski moment szczególny. To nie tylko ważne, lecz czasem pompatycznie obchodzone rocznice, ale także zmiany społeczne jakie dokonują się w naszym kraju. To idealny moment dla fotografów dokumentalnych.

fot. Maciej Jeziorek, z projektu "Fragmenty"

Czym kierowaliście się w wyborze nazwisk i projektów do serii?

Intuicją ... a tak poważnie to bardzo pomogło nam to, że studiujemy w Czechach na Instytucie Kreatywnej Fotografii. Dlaczego? Bo właśnie materiał Krzyśka Orłowskiego, czy Tomasza Liboski zobaczyliśmy po raz pierwszy tam - podczas konsultacji. Materiał Macieja Jeziorka był nam znany już wcześniej - Maciej omawiał go podczas spotkania i wystawy w PIX.HOUSE. Wszystkie te projekty złożyły się pięknie w całość. Są to swojego rodzaju indywidualne i bardzo szczere dzienniki fotograficzne, które opisują nasz kraj w bezkompromisowy sposób. To Polska, której nie widzimy na pierwszy rzut oka. Nad książką "NIE" pracowałem edycyjnie od 2017 roku natomiast zdjęcia do projektu zacząłem wykonywać w 2014 roku, pracując dla prasy.

Opowiedz nam o etapach pracy nad taką serią wydawniczą. Jak wygląda droga od pomysłu do wydania serii?

Praca nad serią wydawniczą, a właściwie nad każdą książką z serii to dość skomplikowane zajęcie. To długa droga - zaczyna się od pomysłu fotografa, potem żmudnej realizacji założonego projektu - procesu trwającego nawet kilka lat. Następnie my, jako wydawca - jeżeli materiał jest godny uwagi i wystarczająco obszerny - rozpoczynamy proces pracy nad konceptem książki. Wbrew pozorom, to równie skomplikowane i odpowiedzialne zadanie jak sama realizacja materiału fotograficznego. Rozpoczynamy wtedy pracę nad edycją zdjęć i ułożeniem dobrej sekwencji. To chyba najtrudniejszy i bardzo ważny etap.

fot. Tomasz Liboska, z projektu "Odwrót"

Następnie powstają teksty, które są redagowane i tłumaczone na angielski (chcemy, żeby photobooki z Polski jechały dalej w świat), po czym projektant razem z fotografem pracują nad oprawą graficzną i designem książki. Później jeszcze wiele korekt, godziny doboru materiałów, przygotowanie do druku i kilkanaście godzin czuwania w drukarni. Po introligatorce właściwie mamy koniec produkcji, ale zaczyna się etap promocji.... To dopiero skomplikowane zajęcie (uśmiech).

Seria wydawnicza o Polce jest już gotowa - dzięki Waszemu wsparciu może pojechać do drukarni. Teraz na polakpotrafi.pl zbieramy środki na pokrycie części kosztów druku.

W skład serii wchodzą trzy ziny, które nazwaliście też dziennikami fotograficznymi i jedna większa publikacja, czyli Twoja książka “NIE”, która będzie się składać z dwóch osobnych bloków. Opowiedz nam o jej  konstrukcji.

Cały projekt polega na daniu odbiorcy wyboru. Fotografie zostały wykonane w Polsce w latach 2014 - 2018, a książka jest dedykowana "Tym wszystkim pomiędzy". Po pierwsze pojawiają się w niej subiektywne obrazy wynikające z przemyśleń i odczuć dotyczących naszego kraju. Znajduje się tam wiele odniesień do naszej historii, zmierzenie się ze stereotypami, a także próba ich interpretacji. Ta często absurdalna polska rzeczywistość daje nam wiele wskazówek do interpretacji zjawisk społeczno-politycznych, jakich jesteśmy świadkami.

fot. Adrian Wykrota, z projektu "Nie"

Pracując w prasie byłem uczestnikiem niezliczonej ilości demonstracji, manifestacji, twardego wyrazu poglądów. W drugiej części książki znalazła się większość skrajnie odmiennych grup społecznych, które zestawione razem dają szerszy obraz rzeczywistości w jakiej żyjemy. Publikacja składa się z dwóch osobnych bloków - odbiorca będzie mógł otworzyć dwie duże fotografie i zestawić je ze sobą - poszukać znaczeń. Co ciekawe widz będzie mógł wybrać sobie także tytuł poszczególnych części. To zaproszenie do ułożenia sobie naszego kraju tak jak chcemy i zadanie ważnego pytania: “Czy możliwe jest bycie pomiędzy, czy koniecznie trzeba opowiedzieć się po którejś z głównych części sporu?”

Fotografowałeś na terenie Polski w latach 2014 - 2018. Gdyby ktoś zapytał Cię po latach jaka była Polska w tamtym okresie, co byś odpowiedział?

Myślę, że ciężko na ten moment dosadnie stwierdzić jak za kilka lat będzie interpretowane to, co dzieje się teraz w Polsce. Jest za wcześnie. Mamy pierwsze statystyki odnośnie ilości protestów i manifestacji, rozumiemy mniej więcej co dzieje się na scenie politycznej, codziennie mierzymy się z polską rzeczywistością, ale bardzo trudne oceniać to w tym momencie. To trochę jak z fotografią dokumentalną - dobrze jest ją interpretować po upływie dłuższego czasu.

fot. Krzysiek Orłowski, z projektu "North America"

Czuję, że moją rolą nie była dogłębna analiza, którą zostawiam raczej socjologom. Moim zadaniem był raczej zapis tego okresu trochę przez mój pryzmat, przez poszukiwanie przysłowiowego "pomiędzy", to próba dialogu. Te zdjęcia powstały chyba dlatego, że jest mi przykro, że już nie umiemy rozmawiać, a Polska to przecież taki fajny kraj. 

Trzy publikacje powstały w Polsce. Jedna daleko, poza jej granicami - a mimo tego znalazła się w serii…

To pewna zabawa konwencją.... amerykańska fotografia drogi w najlepszym wydaniu. Dlaczego znalazła się w serii o Polsce? Myślę, że będziecie zaskoczeni. Warto wesprzeć nasz projekt by się o tym przekonać!

Dziękuję za rozmowę.

Książki wchodzące w serię wydawniczą o Polsce:

NIE | Adrian Wykrota

Autor zadedykował książkę "tym wszystkim pomiędzy". Fotografie zostały wykonane w naszym kraju w latach 2014 - 2018. Książka przez swoją budowę i projekt będzie pozwalać na ułożenie swojej własnej narracji. Ta wielowątkowa, często absurdalna i nieoczywista Polska może stać się taka jak chcemy - przynajmniej w tej publikacji. Będziecie mogli sami wybrać również tytuł... W albumie znalazła się dokumentacja najnowszych zjawisk, które widzimy na naszych ulicach (prostety za, czy manifestacje przeciw wielu środowisk i grup społecznych), jak i sceny z codzienności. Autorem tesktów do książki jest Jerzy Piątek. Projektem graficznym zajęli się Bękarci.

FRAGMENTY | Maciej Jeziorek

Sto czternaście dni w podróży. Setki naświetlonych negatywów, tysiące zdjęć, cztery zepsute aparaty, dwa obiektywy, cztery zagubione wężyki, jeden zniszczony statyw, dwie nowe dziury w torbie, zabazgrany notes i mapa z zaznaczoną trasą. Uśrednienie przestrzeni przez geometrię, a potem próba zmierzenia się z rzeczywistością i przefiltrowania jej przez siebie. Polska na obrzeżach – ciągle w procesie, niedokończona – już nie taka jak dwie dekady temu, ale jeszcze nie taka, jaką sobie ją wyśniliśmy. Nigdy nie uda się objąć całości. Pozostają tylko fragmenty. Każdy może z nich ułożyć swoją opowieść. Tekst: Filip Springer

ODWRÓT | Tomasz Liboska

Odwrót to w przeważającej mierze wynik ostatnich dwóch lat intensywnej, rowerowej eksploracji regionu. Czasem są to obrzeża aglomeracji, czasem najbliższe sąsiedztwo, a czasem po prostu droga z pracy do domu, która zależnie od humoru wiedzie autora przez Bytom, Chorzów, Siemianowice Śląskie, Rudę Śląską, Katowice, Zabrze, Knurów, Mysłowice. Nie ma tu jednak żadnego planu - Tomasz nie szuka w swoich działaniach regionalnego kontekstu. "Zdjęcia powstają tam, gdzie akurat jadę i gdzie lubię się zatrzymać, by spojrzeć za siebie".

NORTH AMERICA | Krzysiek Orłowski

North America ​​is a documentary project describing a journey of a photographer (Chris Orlovsky) and a reporter (Jersey Friday) through the northern states of the U.S. The photographic story is arranged in a rather classic manner; a road movie is created. The journey begins somewhere in the state of Idaho and ends at the Wisconsin airport. They cover over 2,500 miles.... Zaraz, zaraz... Tekst po angielsku? Książka o Ameryce w serii o Polsce? Dlaczego? Myślimy, że koniecznie musicie to sprawdzić wspierając projekt.

Skopiuj link

Autor: Julia Kaczorowska

Studiowała fotografię prasową, reklamową i wydawniczą na Uniwersytecie Warszawskim. Szczególnie bliski jest jej reportaż i dokument, lubi wysłuchiwać ludzkich historii. Uzależniona od podróży i trekkingu w górach.

Komentarze
Więcej w kategorii: Wywiady
Anita Andrzejewska: "Dzięki fotografii otworzyłam się na drugiego człowieka"
Anita Andrzejewska: "Dzięki fotografii otworzyłam się na drugiego człowieka"
Jak fotografia analogowa pomaga jej odnaleźć równowagę w codziennym zgiełku? O ulubionym świetle, kodach kulturowych w fotografii oraz pracy nad nową książką rozmawiamy z Anitą Andrzejewską
16
Maciej Dakowicz: „Pociąga mnie szukanie porządku w chaosie codzienności”
Maciej Dakowicz: „Pociąga mnie szukanie porządku w chaosie codzienności”
O ponad 20 letniej przygodzie fotografowania w azjatyckich metropoliach, pierwszej retrospektywnej książce (oraz o tym jak ją zdobyć), rozmawiamy z jednym z najlepszych fotografów ulicznych...
32
Jacek Poremba: W portrecie chodzi o pewną energię, wybuch, który nastąpi. Albo nie.
Jacek Poremba: W portrecie chodzi o pewną energię, wybuch, który nastąpi. Albo nie.
"Śladowy zarys sesji portretowej mam w głowie. Natomiast co później powstanie, jest wynikiem tu i teraz, dziania się". Z Jackiem Porembą rozmawia Beata Łyżwa-Sokół
25
Powiązane artykuły
Wczytaj więcej (6)