Wydarzenia
Pamięć teatru. Polska fotografia teatralna od początku istnienia do dziś - ruszyła wirtualna wystawa
Podczas wczorajszej inauguracji Fotofestiwalu poznaliśmy zwycięzców konkursu na najlepszą Fotograficzną Publikację Roku. Główną nagrodę otrzymała książka „Antologia spojrzeń”, będąca wizualnym zapisem getta warszawskiego.
Spośród 56 publikacji zgłoszonych do konkursu jury w składzie: Idalia Smyczyńska, Nicolas Grospierre, Olga Drenda, Aleksandra Żalińska, Artur Pławski oraz Franek Ammer i Paweł Rubkiewicz wyłoniło 22 pozycje, czyli „szortlistę”, z której wszystkie książki można oglądać na wystawie w centrum festiwalowym Fotofestiwalu do 23 czerwca.
Na wystawie znalazły się zarówno przykłady monografii, autorskich książek, zinów i produkcji niskonakładowych, kameralnych self-publishingów, jak i katalogów wystaw oraz prac zbiorowych o historycznym charakterze. Warto zwrócić uwagę na obecność jednej książki niefotograficznej „Sztuka poza sztuką? Fotografia dokumentalna w Polsce” Adriana Wykroty, która jest publikacją o fotografii. Wskazujemy ją jako ważną pozycję, między innymi dlatego, że istotną rolę pełni w niej pozycja książki fotograficznej, jako medium, jako procesu, pracy projektanta/tki, w której wreszcie wymienione zostały najciekawsze inicjatywy książkowe w Polsce w ostatnich latach.
Książki zebrane na wystawie cechuje bardzo wysoka jakość, są spójne, przemyślane i świetnie zaprojektowane. Wśród nich znalazły się książki wybitne, na które jurorki i jurorzy pragną zwrócić szczególną uwagę: to książki nagrodzone i wyróżnione.
Nagrodę główną (Nagroda im. Krzyśka Makowskiego) i tytuł Fotograficznej Publikacji Roku 2024 otrzymuje publikacja:
„Nagradzamy tę publikację za jej rozmach i encyklopedyczny, pełny i szczegółowy zapis, za podsumowanie stanu badań i stworzenie bazy dla przyszłych dociekań, zarówno naukowych jak i prywatnych. Ta monumentalna książka powstawała przez lata ciężkiej pracy. Jej projekt jest niezwykle wyważony. „Antologia spojrzeń” powinna zostać lekturą obowiązkową” - czytamy w uzasadnieniu jury.
Prawie 300 zebranych w książce fotografii i kadrów filmowych pokazuje getto warszawskie z wielu punktów widzenia. To spojrzenia na skrzyżowanie ulic Chłodnej i Żelaznej, na którym przecinał się tłum z „aryjskiej” i „niearyjskiej” strony. Spojrzenia z zewnątrz, które natrafiały na barierę murów, oraz spojrzenia z wewnątrz – getto oglądane z perspektywy sprawców przemocy i tych, którzy przemocy doświadczali. Wreszcie spojrzenia na „miejsce po getcie”, które stało się przestrzenią upamiętnianą, politycznie znaczącą.
Fotografie i filmy, wykonywane od czasu wydzielenia w Warszawie obszaru zagrożonego tyfusem na wiosnę 1940 roku do obchodów piątej rocznicy powstania w getcie w 1948 roku, nie mają jedynie wartości dokumentacyjnej. Są zapisem różnego doświadczania przestrzeni, osobistych wyborów i odmiennych motywacji ich autorów: fotografów i filmowców żydowskiego, niemieckiego i polskiego pochodzenia, profesjonalistów i amatorów. Publikacja, przygotowana na podstawie materiałów ze zbiorów instytucji amerykańskich, izraelskich, polskich i niemieckich, pokazuje, jak bardzo złożoną kwestią jest świadectwo oparte na fotografii.
Za znakomity pomysł, spójność, zarówno formalną, jak i mentalną — za znakomicie zrealizowaną reżyserię strachu. Za balansowanie na granicy fotografii, prowokacji, dokumentu i fikcji.
Za świetnie zrealizowaną pracę zbiorową - za odświeżenie interesujących fotografii i znakomity projekt. Publikacja w ciekawy sposób opowiada o zjawisku historycznym, pokazuje cykle zdjęć dziś niedostępne szerszej publiczności, wreszcie opowiada o wycinku Polski, Marzyłoby nam się widzieć więcej takich prac, także o innych klubach i grupach fotograficznych.
Za znalezienie nowego sposobu opowiadania – poprzez obraz o innych obrazach kultury. Nie jest to tylko praca nad archiwami, ale też interesująca i pełna zagadek gra, z dziedzictwem i biografią. Kto by pomyślał, że średniowieczny rzeźbiarz może współcześnie być tak zajmujący i intrygujący?!
Za niekonwencjonalny pomysł połączenia doświadczenia osobistego, z elementami performansu i fotografii. Za udane wyjście poza pracę „do projektu” i „na zlecenie”, a w końcu za zupełnie inne opowiedzenie o doświadczeniu pandemii. [Książka została dopuszczona przez jury do konkursu FPR24, na podstawie oświadczenia autorów, że rok wydania został wymuszony względami formalnymi]
Za odważną pracę osobistą, a także, co ważniejsze, za udane uwikłanie widza w nią i stworzenie tym samym opowieści o bardziej uniwersalnym charakterze. Oszczędna w środkach, niejasna, nieoczywista, trudna i wymagająca książka, która, po należytej i dogłębnej lekturze, na długo zapada w pamięć.
Za pracę z archiwami - wybitną pod względem projektowym, jak i merytorycznym. Za stworzenie pełnej napięcia historii szpiegowskiej, świetnie osadzonej w realiach, z szeregiem dowodów i tropów.
Za mistrzowskie połączenie projektu ze zdjęciami, za stworzenie wyrazistej, spójnej całości, niezwykle lirycznej a jednak dokumentalnej.
Za niezwykle ciekawe ujęcie aktualnych wydarzeń, za celne dobranie środków do tej opowieści - pozornie niewyróżniającej się formy publikacji oraz przekierowania znaczeń w edycji, która w tej publikacji nie jest środkiem, lecz medium, osobnym bytem.
Za bezkompromisowy i nowy sposób na opowiedzenie o uniwersalnym doświadczeniu. Za ujęcie buntownicze i anarchistyczne, jednak pełne kontrolowanego bałaganu. Za idealnie dobrane do takiego ujęcia środki i odreagowanie na formie szkolnego podręcznika.
Za udany eksperyment i świetną historię. Za odnalezienie w, modnym ostatnio, opowiadaniu o rodzinnych historiach, własnej ścieżki i nowego spojrzenia, za stworzenie wciągającej historii w bardzo niepozornym opakowaniu.
Za wizualną wspaniałość! Za odważne i adekwatne do tematu połączenie, za rozmach i przepych — zdjęciowy i projektowy.
Za niesamowitą koncepcję i znalezienie ciekawego sposobu jej opowiedzenia, w efekcie którego czytelnik znajduje się wewnątrz nie tylko wizualnej opowieści, ale poniekąd w eksperymencie artystycznym, we wręcz surrealnym doświadczeniu meta-książki
Nagrodzone publikacje czekają na Was w centrum festiwalowym obok pozostałych wystaw książkowych. W tym roku to wystawy poświęcone scenie białoruskiej, ukraińskiej i pięciu krajów Ameryki Łacińskiej oraz Kassel Dummy Award.
Więcej informacji o wystawach znajdziecie na stronie fotofestiwal.com.