"Światło w fotografii: magia i nauka" - fragment książki

Autor: Michal Grzegorczyk

12 Maj 2009
Artykuł na: 9-16 minut
Kilka tygodni temu nakładem wydawnictwa Galaktyka ukazała się książka zatytułowana "Światło w fotografii: magia i nauka". To zbiór praktycznych porad dotyczących kontrolowania światła w różnych sytuacjach zdjęciowych. Dziś prezentujemy fragment książki. Wybraliśmy rozdział omawiający fotografowanie metalowego pudełka.

"Światło w fotografii: magia i nauka", strony 160 - 168:

METALOWE PUDEŁKA

Metalowe pudełko prezentuje obserwatorowi trzy widoczne strony. Każda z tych stron wymaga takiego podejścia jak przy jakimkolwiek innym płaskim kawałku metalu i każda ma własną rodzinę kątów, którą należy uwzględnić. Różnica polega na tym, że każda rodzina kątów skierowana jest w innym kierunku, a musimy się nimi zająć równocześnie.

Podczas oświetlania metalowego pudełka mają zastosowanie niektóre reguły stosowane podczas oświetlania błyszczącego pudełka wykonanego z innego materiału. (Jeśli przeglądasz tę książkę, nie czytając wszystkich rozdziałów po kolei, to byłoby dobrze, gdybyś zechciał teraz zajrzeć do części rozdziału 4, poświęconej błyszczącej kasetce. Zasady są takie same jak poprzednio, ale różnica polega na tym, że będzie my je stosować odmiennie niż we wcześniejszym przykładzie).

Dwie rodziny kątów są tak ustawione, że aparat widzi zarówno pokrywę pudełka, jak i jego przednią ściankę

Schemat 6.21 jest taki sam jak przy zdjęciu 5.19 - powtórzyliśmy go tutaj dla wygody. Ale tym razem pudełko jest wykonane z metalu, nie z drewna. Na schemacie przedstawiono dwie rodziny kątów: jedną związaną z górną ścianką pudełka, a drugą należącą do bocznej ścianki pudełka. Źródła światła możemy umieścić wewnątrz tych rodzin lub poza nimi, zależnie od tego, czy powierzchnie mają być jasne, czy ciemne. Gdyby pudełko było widoczne z trzech stron, miałyby zastosowanie te same reguły, choć trudniej byłoby je przedstawić na schemacie. Rodzina kątów określona przez przednią ściankę pudełka padałaby pod pudełkiem i z boku pudełka. Druga widoczna ścianka pudełka tworzyłaby podobną rodzinę kątów po drugiej stronie.

Błyszczące, niemetalowe pudełko, które nie jest czarne, tworzy równocześnie odbicie rozproszone i odbicie bezpośrednie. Na błyszczącym pudełku często unikamy odbicia bezpośredniego, które przysłania odbicie rozproszone. Jednak wypolerowane metalowe pudełko tworzy wyłącznie odbicie bezpośrednie. Bez tego odbicia wyglądało by ono jak czarne.

Ponieważ częściej chcemy sfotografować metal jasno niż ciemno, raczej tworzymy odbicie bezpośrednie, niż go unikamy. Oznacza to, że musimy wypełnić każdą rodzinę kątów źródłem światła.

Rodzina kątów określona przez górną ściankę pudełka jest łatwa do oświetlenia. Traktujemy ją podobnie jak w przypadku płaskiego metalu o mawianego wcześniej.

Boczne ścianki pudełka są znacznie trudniejsze do oświetlenia. Jeśli ustawimy aparat i fotografowany przedmiot zgodnie ze schematem przedstawionym na ilustracji 6.21, to co najmniej jedno ze źródeł światła musi być widoczne na zdjęciu. Rodzina kątów określona przez przednią ściankę pudełka pada na stół, na którym stoi pudełko. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy się nam to podoba, czy nie, powierzchnia stołu stanowi źródło światła oświetlające przednią ściankę pudełka.

Do oświetlenia bocznych ścianek pudełka nie można zastosować blendy ani innego źródła światła w taki sposób, aby nie było ono widoczne na zdjęciu. Im bliżej pudełka skadrujemy zdjęcie, tym bliżej możemy ustawić blendę. Nawet w takim wypadku część stołu odbije się jednak w dolnej części ścianki pudełka.

Jeżeli nie chcemy bardziej kadrować zdjęcia i pudełko rzeczywiście odbija wszystko jak lustro, linia styku blendy ze stołem będzie widoczna i nie do przyjęcia. Problem ten jest widoczny na fotografii 6.22. Pozostawiliśmy zdjęcie nie wykadrowane, tak aby było widać blendę.

Dół pudełka zlewa się z ciemnym stołem. Jedynym sposobem uniknięcia tego zjawiska byłoby przysunięcie blendy do przedniej ścianki pudełka.

Problem ten występuje zawsze podczas fotografowania wypolerowanych na błysk metalowych pudełek. Na szczęście mamy tylko jeden poważny kłopot, a w dalszej części podrozdziału przedstawimy kilka technik, dzięki którym może my się z tym uporać. W zależności od sytuacji należy wybrać jedną z przedstawionych poniżej metod.

Jasne tło

Bezsprzecznie najłatwiejszym sposobem fotografowania trójwymiarowego metalowego przedmiotu jest zastosowanie jasnoszarego tła. W takim wypadku samo tło jest źródłem światła (odbitego), oświetlającym dużą część widocznego metalu. Gdy ustawimy fotografowany przedmiot na takiej powierzchni, okaże się, że większość pracy została wykonana i trzeba tylko dokonać drobnych regulacji, aby udoskonalić oświetlenie.

Przy wykonaniu zdjęcia 6.23 zastosowaliśmy tło znacznie szersze od wymaganego do wypełnienia kadru. Należy pamiętać, że tło powinno wypełniać całą rodzinę kątów odbijanych od metalu, a nie tylko kadr widziany przez aparat. Następnie oświetliliśmy górną ściankę pudełka za pomocą soft boksu, jakby to był kawałek płaskiego metalu.

Jasnoszara powierzchnia, na której sfotografowaliśmy pudełko, spełniła funkcję źródła światła umieszczonego przed nim.

To prawie wszystko, co było do zrobienia. Ustawienie świateł uzupełniliśmy o rozjaśniające cienie na wstążce srebrne blendy po obu stronach planu zdjęciowego.

Gdyby dobre oświetlenie metalowego pudełka było jedynym naszym celem, to zawsze stosowalibyśmy jasne oświetlenie. Jednak sztuka i emoje często stawiają nam różne wymagania, to też przyjrzymy się także innym technikom.

Przezroczyste tło

Jedynym sposobem, w jaki możemy ustawić metalowe pudełko, podobnie jak w poprzednich przykładach, a więc tak, by nie fotografować równocześnie źródła światła, jest ustawienie pudełka na przezroczystej powierzchni. W takim ustawieniu aparat widzi odbicie źródła światła (w tym przypadku białej blendy) w metalu, nie widząc bezpośrednio tego źródła światła. Na schemacie 6.24 widać, jak to zrobiliśmy.

Oto jedyny sposób na oświetlenie przedniej ścianki metalowego pudełka bez źródła światła na planie zdjęciowym. Światło odbite oświetliło pudełko przez przezroczystą szybę,

Takie ustawienie pozwoliło nam na zastosowanie czarnego ekranu wystarczająco dużego, aby wypełniał tło, ale jednocześnie na tyle małego, aby trzymał się z dala od rodziny kątów oświetlających przednią i boczną ściankę metalowego pudełka. Zdjęcie 6.25 zostało wykonane w taki właśnie sposób. Zauważmy, że tło jest ciemne, choć nie czarne, a na powierzchni stołu znajduje się odbicie. Z tego punktu widzenia każde źródło światła tworzące odbicie bezpośrednie od górnej ścianki metalu utworzy także odbicie bezpośrednie od powierzchni szkła podtrzymującej pudełko.

Rezultat zastosowania oświetlenia przedstawionego na schemacie 6.24. Od rodzaju fotografowanego przedmiotu i indywidualnych upodobań zależy, czy zaakceptujemy czarne odbicie pod pudełkiem.

Zdjęcie jest zadowalające. Ale załóżmy, że nie podoba się nam odbicie w szkle i chcieli byśmy, aby tło było zupełnie czarne. Odbicie pudełka można wyeliminować przez zastosowanie matowego szkła, ale tło wtedy stało by się jeszcze jaśniejsze, nie ciemniejsze.

Na szczęście, jeśli oto chodzi, większość odbicia bez pośredniego od szkła jest spolaryzowana, to też możemy je wyeliminować, zakładając filtr polaryzacyjny na obiektyw; rezultat zastosowania takiego filtru widać na zdjęciu 6.26. Szkło jest teraz czarne. Pamiętamy także o tym, że odbicie bezpośrednie od metalu nie jest nigdy spolaryzowane, o ile nie było spolaryzowane źródło światła. To też filtr polaryzacyjny nie blokuje odbicia bezpośredniego od metalu.

Błyszczące tło

Jeśli metal znajduje się na błyszczącej powierzchni, możliwe jest umieszczenie źródła światła w kadrze tak, aby aparat go nie zauważył! Nazywamy tę technikę niewidocznym światłem.

Takie samo ustawienie, jak przedstawione na schemacie 6.24, ale z zastosowaniem filtra polaryzacyjnego, który usunął odbicie od szkła. Filtr polaryzacyjny nie wpływa na wygląd metalu.

Oto, na czym ona polega: Spójrzmy jeszcze raz na ilustrację 6.21, ale tym razem załóżmy, że fotografowany przedmiot został ustawiony na błyszczącym arkuszu czarnego plastiku. Rodzina kątów określona przez przednią powierzchnię pudełka wskazuje, że jedynym miejscem, z którego metal mógłby być oświetlony, jest czarna plastikowa powierzchnia, ale słowo "czarna" oznacza, że nie odbija ona światła. Skłania to do wniosku, że przednia powierzchnia pudełka nie może zostać oświetlona.

Powiedzieliśmy także, że zastosowany czarny plastik jest błyszczący. Wiemy przecież, że lśniące przedmioty tworzą odbicie bezpośrednie, nawet wtedy, gdy są zbyt ciemne, by tworzyć odbicie rozproszone. Oznacza to, że możemy oświetlić metal, odbijając światło od powierzchni plastiku, jak to przedstawiono na ilustracji 6.27.

Jeśli przyjrzymy się kątom, zauważymy, że źródło światła znajdujące się pod aparatem może rzucać światło od błyszczącego plastiku w kierunku metalu. Owo światło pada na metal pod takim kątem, że następnie odbija się w kierunku aparatu i rejestruje się na materiale światłoczułym. Jak tego dowodzi fotografia 6.28, metal został jasno oświetlony. Widać, że został oświetlony przez plastikową powierzchnię, znajdującą się na planie zdjęciowym. Jednak aparat nie widzi, że światło odbija się od czarnego plastiku, nie pozwala mu na to rodzina kątów określona przez plastik.

"Niewidoczne" światło odbite od błyszczącego czarnego plastiku oświetla metal. Żadne światło nie odbija się bezpośrednio od plastiku w kierunku aparatu, toteż aparat nie widzi źródła światła oświetlającego
metal.

Podobnie jak poprzednio, w przypadku powierzchni szkła, powierzchnia plastiku odbija znajdujące się nad nim źródło światła. Jeszcze raz zastosowaliśmy filtr polaryzacyjny, umieszczony na obiektywie do wyeliminowania odblasków.

Oto rezultat zastosowania "niewidocznego" światła. Źródło światła oświetlające pudełko znajduje się
na planie zdjęciowym - jest to czarny plastik tuż przed pudełkiem.

Na koniec zwróćmy uwagę, że przednia ścianka pudełka zyskała fakturę niewidoczną we wcześniejszych przykładach. Stało się tak dlatego, że niewidoczne światło jest skuteczne tylko w niewielkim zakresie podstawy pudełka. Jeśli metal nie jest zupełnie płaski, wymagana do jego oświetlenia rodzina kątów staje się większa. Wkrótce poznamy taką skrajną sytuację.

"Światło w fotografii: magia i nauka" Fil Hunter, Steven Biver, Paul Fuqua
Ilość stron: 336
Format: 170 x 240
Oprawa: miękka, szyta
Cena detaliczna: 54,90 zł

Skopiuj link
Komentarze
Więcej w kategorii: Poradniki
Jak dobrać kabel HDMI do filmowania i streamingu?
Jak dobrać kabel HDMI do filmowania i streamingu?
Jak wybrać kabel HDMI, żeby nie mieć problemów na planie i uzyskać optymalną jakość? W tym poradniku przyglądamy się odpowiednim kablom do filmowania na przykładzie oferty marki...
17
Jak zrobić oryginalne zdjęcie na walentynki? Zapytaliśmy ChatGPT
Jak zrobić oryginalne zdjęcie na walentynki? Zapytaliśmy ChatGPT
Nadal myślisz, że najlepszym pomysłem na walentynkowe zdjęcie jest serce narysowane na zaparowanej szybie? Zobaczcie, co na ten temat ma do powiedzenia sztuczna inteligencja.
4
Oświetlenie filmowe w fotografii portretowej - GlareOne LED 300 BiColor D w praktyce
Oświetlenie filmowe w fotografii portretowej - GlareOne LED 300 BiColor D w praktyce
Filmowo-fotograficzny świat nie mógłby istnieć bez światła. W tym artykule fotograf Piotr Werner na przykładzie lamp GlareOne 300 BiColor D pokazuje trzy filmowe ustawienia...
16
Powiązane artykuły
Wczytaj więcej (3)