![Nikon Nikkor Z 600 mm f/6.3 VR S - test praktyczny i zdjęcia przykładowe [RAW]](/i/images/8/5/2/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_227852-DY6A6732_nikon_600mm_f63_test-top.jpg)
Newsletter
Newsletter
Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 4
Autor: Michał Sułkiewicz
Po omówieniu podstawowych oznaczeń obiektywów przyszedł czas na poznanie dodatkowych funkcji, w które producenci wyposażają swoje produkty, aby poprawić jakość obrazu, a także komfort pracy z obiektywem. Często obecność tych dodatkowych funkcji zdradzają już oznaczenia w nazwie danego modelu obiektywu. W tej części przewodnika omówimy co oznaczają poszczególne skróty i pojęcia oraz jaki jest ich wpływ na użytkowanie obiektywu w połączeniu z cyfrową lustrzanką.
Problem stanowi fakt, że różni producenci stosują inne oznaczenia, dla tych samych (albo podobnych) funkcji. Poniższa lista porządkuje informacje o najczęściej spotykanych i najbardziej przydatnych dodatkowych cechach optyki.
Stabilizacja obrazu
Aby częściowo ominąć problemy związane z długimi czasami naświetlania omówione w poprzednim odcinku naszego poradnika, producenci wymyślili konstrukcję obiektywu, która niweluje drgania ręki trzymającej aparat. W konstrukcji obiektywu wykorzystano specjalny układ soczewek, które mogą być przesuwane za pomocą silniczków. Te z kolei sterowane są na podstawie informacji z żyroskopów lub czujników ruchu. Dzięki temu silniczki te mogą tak przesuwać soczewki, aby niwelować minimalne ruchy obiektywu. Oczywiście układ stabilizacji jest w stanie niwelować tylko drgania określonej wielkości (amplitudy i częstotliwości), ale i tak dzięki jego zastosowaniu można uzyskiwać nieporuszone zdjęcia już przy czasach 1/10 s, a więc do kilku razu dłuższych niż bez niego.
Ze względu na dużą efektywność systemów stabilizacji producenci optyki dosyć ochoczo montują układy stabilizacji w obiektywach wyższej i średniej półki. W przypadku tych drugich stabilizacja optyczna osładza nieco brak jasnej przysłony. Natomiast w przypadku obiektywów profesjonalnych stabilizacja obrazu jest montowana przede wszystkim w teleobiektywach. Często ma ona tam kilka trybów pracy pozwalających na jej maksymalne wykorzystanie w różnych sytuacjach zdjęciowych.
Ogólnie, jeżeli mamy do wyboru obiektyw ze stabilizacją i bez, w większości wypadków warto wybrać model stabilizowany - szczególnie jeżeli wybieramy obiektyw o nominalnej ogniskowej od 200 mm wzwyż. Natomiast użytkownicy cyfrowych lustrzanek firmy Sony oraz niektórych modeli Pentaxa i Samsunga w ogóle nie muszą się martwić stabilizacją obrazu w obiektywach. W tych modelach aparatów zastosowano stabilizację matrycy, która stabilizuje drgania aparatu z każdym zamontowanym obiektywem. Wszyscy inni powinni zwracać uwagę na następujące oznaczenia:
- IS - Image Stabilization (Canon),
- VR - Vibration Reduction (Nikon),
- OS - Optical Stabilizer (Sigma),
- VC - Vibration Compensation (Tamron),
- MEGA O. I. S. (Leica/Panasonic).
Dla ułatwienia na Fotopolis.pl informacje o stabilizacji obrazu umieszczamy zawsze w specyfikacjach obiektywu. Należy pamiętać, że optyczna czy mechaniczna stabilizacja obrazu, to zupełnie inne rozwiązanie niż stabilizacja elektroniczna. Na obecnym etapie rozwoju technologii rozwiązania optyczno-mechaniczne nadal są o wiele skuteczniejsze niż elektroniczne. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule Co jest stabilizacją obrazu, a co nią nie jest.
Napęd ultradźwiękowy autofokusa
_1663272818.jpg)
W naszym poradniku zakładamy, że obiektywy, o których mówimy w kontekście amatorskich lustrzanek cyfrowych wyposażone są w automatyczne ustawianie ostrości, czyli autofokus - w skrócie AF. Gwoli ścisłości za automatyczne ustawienie ostrości odpowiedzialny jest aparat, którego układy elektroniczne tak sterują soczewkami obiektywu, aby zogniskować obraz fotografowanego obiektu dokładnie na matrycy. W ten sposób otrzymujemy ostre zdjęcie.
Producenci stosują dwa podstawowe sposoby sterowania soczewkami obiektywu przez aparat. Po pierwsze może to być mechaniczne połączenie aparatu z obiektywem, nadal wykorzystywane na przykład w niektórych obiektywach Nikona. Po drugie aparat może sterować obiektywem elektrycznie za pomocą styków umieszczonych na mocowaniu obiektywu (bagnecie). W tym drugim wypadku obiektyw musi być wyposażony we własny silnik przesuwający soczewki zmieniające ogniskowanie. Takie rozwiązanie, mimo że bardzo rozpowszechnione, ma swoje wady. Przede wszystkim silniki AF obiektywów są stosunkowo głośne, a w przypadku szkieł o większej średnicy charakteryzują się pewną bezwładnością, co powoduje, że obiektyw drga podczas ustawiania ostrości. Fotografowie nazywają to zjawisko "kopaniem" autofokusa. Tradycyjne silniki są także dosyć energochłonne. Rozwiązaniem tych problemów było zastosowanie innego rodzaju silnika.
Canon jako pierwsza firma na masową skalę zastosowała w swoich obiektywach silnik ultradźwiękowy (ultrasoniczny). Ma on wiele zalet. Jest szybki, cichy, energooszczędny i precyzyjny. Nie powoduje także "kopania" obiektywem. Nie będziemy się wdawać w szczegóły dlaczego dopiero w kilka lat po Canonie inne firmy zaadoptowały silniki ultrasoniczne. Dodatkową zaletą silników ultradźwiękowych jest możliwość ręcznego ostrzenia bez konieczności rozłączania silnika AF poprzez przełączanie na tryb manualny. Poniżej umieściliśmy producentów stosujących ciche silniki w swoich obiektywach i oznaczenia, których używają w informacjach o obiektywach oraz w nazwach poszczególnych modeli:
- Canon - Ultrasonic, USM,
- Nikon - Silent Wave Motor, SWM,
- Sigma - High Speed Motor, HSM,
- Sony - Super Sonic Motor, SSM,
- Pentax - Silent Drive Motor, SDM.
Dokupując obiektyw z silnikiem ultrasonicznym do swojej lustrzanki cyfrowej należy pamiętać, że nawet jeżeli producent oferuje obiektyw z tym napędem, to może on nie działać ze wszystkimi modelami aparatów (problem ten nie dotyczy Canona i Nikona). Tak jest na przykład w przypadku Pentaxa i Samsunga. Natomiast w dniu pisania tego artykuły w silniki HSM wyposażone były tylko obiektywy Sigmy z mocowaniami do Canona i Nikona.
Wewnętrzne ogniskowanie
Ustawianie ostrości wymaga przesunięcia w obiektywie grupy soczewek. W tańszych konstrukcjach powoduje to obracanie się przedniej soczewki i zmianę długości obiektywu przy zmianie ogniskowania. Jest to niewygodne, jeżeli korzystamy z filtrów polaryzacyjnych lub połówkowych. Wtedy po każdorazowym ustawieniu ostrości trzeba od nowa ustawiać filtr. Aby zlikwidować tę niedogodność producenci zaczęli konstruować obiektywy z tak zwanym wewnętrznym ogniskowaniem. W takich obiektywach, aby uzyskać ostry obraz przesuwane są soczewki wewnątrz konstrukcji, a przednie szkło pozostaje nieruchome. Większość producentów oznacza tego typu modele skrótem IF (od Internal Focusing). Jednak zawsze warto zajrzeć do specyfikacji danego obiektywu i upewnić się jaki system ogniskowania zastosował producent.
Makro
Wielu użytkowników cyfrowych aparatów kompaktowych przyzwyczaiło się do trybu makro (ang. macro) pozwalającego fotografować obiekty w niewielkiej odległości od aparatu. Dużą niespodzianką dla tych osób może być brak trybu makro w cyfrowych lustrzankach. Niestety, aby wykonywać zdjęcia z dużym zbliżeniem cyfrową lustrzanką, należy założyć obiektyw przeznaczony do zdjęć makro. Takie obiektywy można podzielić zasadniczo na dwie grupy. Pierwsza z nich to obiektywy ogólnego użycia z możliwością ogniskowania (ustawiania ostrości) przedmiotów z małych odległości, jak na przykład 30 cm. Druga grupa to obiektywy przeznaczone specjalnie do zdjęć makro. Są to najczęściej profesjonalne obiektywy, które oddają obraz z określoną skalą odwzorowania czyli powiększeniem obrazu. Dodatkowo cała optyka takiej konstrukcji jest zoptymalizowana do fotografowania obiektów z niewielkich odległości. Prawie wszyscy producenci określają swoje obiektywy makro umieszczając w ich nazwach słowo macro. Należy pamiętać, że minimalna odległość ogniskowana podawana w specyfikacjach obiektywów dotyczy odległości od powierzchni matrycy, a nie od przedniej soczewki obiektywu.
Soczewki specjalne
Zwykła szklana soczewka z punktu widzenia optyki nie odwzorowuje obrazu w taki sposób, w jaki widzi go ludzkie oko. W związku z tym obraz rzutowany na płaską powierzchnię jaką kiedyś była klisza fotograficzna, a teraz jest matryca światłoczuła obarczony jest pewnymi zniekształceniami, czyli aberracjami. Są to zarówno zniekształcenia sferyczne w kształcie obrazu (wygięcie linii prostych), jak i chromatyczne w jego kolorze (rozszczepienie kolorów). Dążąc do jak najdoskonalszego obrazu producenci optyki zaczęli stosować nowe kształty soczewek, a także nowe materiały, aby te aberracje wyeliminować. W rezultacie współczesne obiektywy to bardzo skomplikowane konstrukcje, gdzie próżno szukać kształtów znanych ze zwykłej soczewki. Również stwierdzenie, że dany element jest wykonany ze szkła, a dany z plastiku będzie dużym uproszczeniem.
W obiektywach znajdziemy przede wszystkim soczewki asferyczne, a więc o innym kształcie niż wycinek kuli. Poprawiają one przede wszystkim odwzorowywanie obrazu na krawędziach kadru zapobiegając w ten sposób zniekształceniom sferycznym. Zazwyczaj obiektywy z soczewkami asferycznymi oznaczane są symbolami asph. ASP lub słowem aspherical. Jednak wraz z rozpowszechnieniem soczewek asferycznych coraz więcej producentów rezygnuje z dodatkowego oznaczenia obiektywu.
Coraz częściej również w obiektywach z niższej półki stosuje się soczewki o niskiej dyspersji, których materiał zapobiega innemu załamaniu promieni światła o różnej barwie. Dzięki temu zmniejsza się zjawisko aberracji chromatycznej. Różni producenci inaczej oznaczają obecność tych elementów w swoich produktach (w nazwach lub specyfikacjach):
- UD - Canon,
- ED - Nikon, Olympus, Sony
- APO - Sigma, Konica Minolta (obiektywy firmowane tą marką),
- LD - Tamron.
Producenci szkieł stosują także różnego rodzaju powłoki antyrefleksyjne czyli antyodblaskowe, które zapobiegają niepożądanym odblaskom światła (blikom) wewnątrz obiektywu, a także poprawiają kontrast obrazu.
Generalnie można powiedzieć, że w tym wypadku przy zakupie obiektywu można stosować zasadę im więcej, tym lepiej. Im większą ilością specjalnych szkieł może pochwalić się producent, tym lepiej dla jakości obrazu. Dokładne informacje o konstrukcji obiektywu zawsze zamieszczamy w jego w specyfikacjach na stronach Fotopolis.pl. Jakość obrazu weryfikujemy zaś w testach redakcyjnych, które polecamy osobom zainteresowanym zakupem optyki do lustrzanki cyfrowej.
Wraz z tym odcinkiem wyczerpujemy podstawowe informacje, które powinien znać początkujący posiadacz cyfrowej lustrzanki planujący zakup optyki. Już w nowej serii artykułów będziemy omawiać oznaczenia obiektywów stosowane przez poszczególnych producentów.
Następujące pojęcia w naszym słowniku pomogą w zrozumieniu tego tekstu: Aparat kompaktowy">, Autofokus">, Kompakt cyfrowy">, Lustrzanka cyfrowa">, Matryca światłoczuła">, Obiektyw">, Ogniskowa obiektywu">, Jasność obiektywu">
