„Ten zawód to misja” - 50 lat pracy Chrisa Niedenthala na wystawie w Domu Spotkań z Historią

Autor: Redakcja Fotopolis

6 Październik 2022
Artykuł na: 6-9 minut

Ponad 200 zdjęć, w tym wiele mniej znanych zobaczymy na obszernej wystawie retrospektywnej poświęconej kultowemu polskiemu fotoreporterowi Chrisowi Niedenthalowi. Będzie to jedna z najdłużej prezentowanych ekspozycji w DSH, którą będziemy mogli oglądać aż do kwietnia 2023 roku.

Chris Niedenthal urodził się w 1950 roku w Londynie, w rodzinie polskich emigrantów. Swój pierwszy aparat dostał od rodziców, gdy miał 11 lat jako prezent za dobrze zdany egzamin. Dzięki dwóm wujkom, których odwiedzał w czasie wakacji w Polsce, rozwinął pasję fotografii. Jeden z nich pokazał mu pracę w amatorskiej ciemni, stworzonej w łazience. Drugi kupił mu aparat, Zenit 3M. Już na studiach w London College of Printing rozpoznał kierunek, w jakim będzie się rozwijał. Chciał dokumentować, nie tworzyć nową rzeczywistość.

Przyjechał do Polski na chwilę i został na stałe

Szwecja, lipiec 1980. Fot. Karolina Niedenthal

"Interesowała mnie prasa i fotoreportaż. Trudno było wybić mi to z głowy. Na studiach mieliśmy fotografię reklamową, portretową, ale ja zawsze robiłem wszystko w wersji reporterskiej." - wspomina Chris Niedenthal.

W wieku 23 lat przyjechał na kilka miesięcy do Polski i został tu na stałe. Pracował jako fotoreporter prasowy, początkowo był wolnym strzelcem i dokumentował Polskę Gierka. W latach 1974-1978 robił materiały m.in. dla niemieckich pism: tygodnika „Stern” i miesięcznika „Geo” oraz dla szwedzkiego dziennika „Expressen”. W 1978 roku rozpoczął blisko pięcioletnią współpracę z „Newsweekiem”.

Warszawa, ul. Puławska 19, 14 grudnia 1981. Fot. Chris Niedenthal

Jego debiutancki materiał fotograficzny przedstawiał „nielegalne”, prowizoryczne kościoły, tworzone w PRL mimo zakazu władz państwowych. W 1978 roku, tuż po wyborze Karola Wojtyły na papieża, Chris Niedenthal był pierwszym fotoreporterem, który zrealizował reportaż w jego rodzinnym mieście, Wadowicach. W kolejnym roku, podczas pielgrzymki papieża do ojczyzny, wykonał zdjęcie, które trafiło na okładkę „Newsweeka”. Niedenthal był także - wraz z angielskim dziennikarzem, Michaelem Dobbsem – pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdańskiej podczas strajku w 1980 roku. 14 grudnia 1981, w drugim dniu stanu wojennego, zrobił jedno ze swoich najsłynniejszych zdjęć: wóz opancerzony SKOT na tle kina Moskwa z banerem reklamującym film Czas apokalipsy.

Kronikarz Europy Wschodniej lat 70. i 80. XX wieku

„Chrisa Niedenthala interesowało przede wszystkim życie codzienne i zwykli ludzie. Tego rodzaju fotografie to wielka i fascynująca część jego archiwum. […] Przemierzał Polskę z aparatem i fotografował sytuacje, które dla nas były zwyczajne – on jednak widział w nich coś niezwykłego” - komentują kuratorki wystawy Anna Brzezińska i Katarzyna Puchalska. „Legitymacja korespondenta zagranicznego umożliwiała mu robienie zdjęć, które niewielu mogło wówczas wykonać. […] Współpraca z „Newsweekiem”, a potem z „Time”, była wielkim krokiem w jego karierze, dawała mu też nieograniczony dostęp do zachodnich kolorowych filmów wysokiej jakości (dla polskich fotografów w tym czasie praktycznie niedostępnych) i pozwalała na podróże. Dzięki temu w jego archiwum znajduje się niepowtarzalny reporterski zapis z Polski i krajów Europy Wschodniej lat 70. i 80.”

Moskwa, 1989. Fot. Chris Niedenthal

W 1984 roku „Newsweek” po raz pierwszy wysłał Niedenthala poza Polskę̨: fotografował w Budapeszcie, Pradze i Moskwie. Od stycznia 1985 został fotoreporterem „Time” na Europę Wschodnią. Najczęściej fotografował w Pradze, Budapeszcie, Belgradzie, Sofii. 11 sierpnia 1986 ukazał się numer „Time” ze zdjęciem Jánosa Kádára na okładce, za które Chris Niedenthal otrzymał World Press Photo w kategorii „People in the News”.

W następnym roku z całą rodziną przeprowadził się na ponad sześć lat do Wiednia, w którym mieściło się̨ biuro „Time” na Europę Wschodnią. Ponownie do Polski wrócił w 1993 roku. Wspólnie z Włodzimierzem (Woodym) Ochnio przez sześć lat prowadzili studio fotografii reklamowej Magic Media. W kolejnych latach był autorem kilku bardzo ważnych społecznie projektów ekspozycyjnych: „Tabu. Portrety nieportretowanych” i „PracujeMy” – o dzieciach i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. W 2001 roku wspólnie z Tadeuszem Rolke zrealizowali wystawę „Sąsiadka” (o relacjach polsko-żydowskich i tolerancji wobec „obcych”), która została pokazana w Zachęcie. W lutym 2008 zaprezentował wystawę̨ „Listy do syna” – portrety matek i ich dzieci z zespołem Downa. Po 2015 roku wrócił do fotoreportażu.

Łódź, 13 czerwca 1987. Trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Fot. Chris Niedenthal

"Ten zawód to jest w pewnym sensie misja. Skoro tyle fotografowałem tej naszej historii, przez lata, to uważam, że nie mogę przestać, muszę udokumentować ten stan, w który popadliśmy teraz" - mówi Niedenthal. "W dawnej Polsce robiłem to dla bardzo ważnych pism światowych, teraz robię̨ to dla siebie."

Ekspozycja w Domu Spotkań z Historią to ponad 200 kadrów pieczołowicie wybranych z liczącego setki tysięcy zdjęć archiwum

Ekspozycję „Niedenthal” tworzą zdjęcia zarówno mniej znane, jak i te ikoniczne, bez których nie da się opowiedzieć o tym fotografie legendzie. Wystawa wzbogacona jest o liczne artefakty: oryginalne okładki magazynu „Time”, artykuły ze zdjęciami, koperty zaadresowane do zagranicznych redakcji i aparaty fotograficzne, którymi posługiwał się Chris Niedenthal.

Kraków, 1975. Juwenalia. Fot. Chris Niedenthal

Wielkim wyzwaniem było wybranie ponad 200 kadrów z liczącego setki tysięcy zdjęć archiwum. Bardzo trudno przygotować wystawę fotografa, którego zdjęcia od lat są prezentowane na wystawach i w publikacjach. Miałyśmy pokusę, by czymś zaskoczyć, zrobić coś, czego jeszcze nie było. Jednak nasz pomysł, by zaprezentować przekrojowo dorobek fotoreporterski Chrisa Niedenthala z minionych 50 lat jest już czymś, czego wcześniej nikt nie zrealizował – wyjaśniają koncepcję wystawy jej kuratorki.

Kiedy i gdzie?

Otwarcie wystawy odbędzie się 13 października 2022 roku o godzinie 18:00 w Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej 20 w Warszawie. Wernisaż uświetni koncert zespołu Sir Hardly Nobody w składzie: Chris Niedenthal (perkusja), Andrzej Werno (gitara/wokal) i Andrzej Narożański (gitara basowa/wokal).

Na pierwsze oprowadzanie po wystawie zapraszamy już 15 października o godzinie b – oprowadzą po ekspozycji Chris Niedenthal oraz współkuratorka Anna Brzezińska.

Wystawie towarzyszy katalog z wyborem prezentowanych w DSH fotografii. Ekspozycję będzie można oglądać do 4 czerwca 2023 roku.

Więcej informacji znajdziecie na stronie dsh.waw.pl.

Skopiuj link
Komentarze
Więcej w kategorii: Wydarzenia
Coraz więcej atrakcji na zlocie #ObrazyPodlasia. Weź udział spotkaniu nad Biebrzą!
Coraz więcej atrakcji na zlocie #ObrazyPodlasia. Weź udział spotkaniu nad Biebrzą!
Trwają zapisy na zlot miłośników fotografii, wideo i obserwatorów przyrody pod hasłem #ObrazyPodlasia. Organizatorzy informują o kolejnych ciekawych atrakcjach, które czekają na uczestników.
4
Najnowszy sprzęt oraz liczne wykłady i warsztaty - już jutro startują targi foto-wideo EXPOzycja 2023
Najnowszy sprzęt oraz liczne wykłady i warsztaty - już jutro startują targi foto-wideo EXPOzycja...
Foto-Plus zaprasza na kolejną, piątą już edycję EXPOzycji, największego wydarzenia branży foto-wideo w Małopolsce, którego celem jest prezentacja najnowszego sprzętu do fotografii i filmowania...
10
Fotografujesz otworkiem? Pokaz swoje zdjęcia na Ogólnopolskim Festiwalu Fotografii Otworkowej OFFO 2023
Fotografujesz otworkiem? Pokaz swoje zdjęcia na Ogólnopolskim Festiwalu Fotografii Otworkowej OFFO...
Jesienią tego roku śląskie galerie sztuki po raz kolejny zapełnią się pracami wykonanymi tą szczególną techniką. Nabór prac do 10. Ogólnopolskiego Festiwalu Fotografii...
7
Powiązane artykuły
Wczytaj więcej (2)