Daleka północ w obiektywie Anny Musiałówny. “Próba przeczekania wiatru” od dzisiaj w FAF

Autor: Redakcja Fotopolis

11 Wrzesień 2019
Artykuł na: 6-9 minut

Podczas trzymiesięcznej wyprawy w lecie 1981 roku, Musiałówna fotografowała polską stację badawczą w Hornsund, ale przede wszystkim życie w domku traperskim gdzie wraz z grupą naukowców z UJ spędziła większość wyjazdu, który okazał się jedną w najważniejszych podróży jej życia.

Wystawa "Próba przeczekania wiatru. Fotografie ze Spitzbergenu" prezentuje wybór zdjęć Anny Musiałówny, fotografki prasowej i dokumentalistki, z pobytu na Spitsbergenie. Podczas niemal trzymiesięcznej wyprawy w lecie 1981 roku Musiałówna fotografowała Barentsburg, polską stację badawczą w Hornsund, ale przede wszystkim życie w domku traperskim w Palffyodden, gdzie wraz z grupą naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego z profesorem Zdzisławem Czeppe spędziła większość wyjazdu.

Trzydziestoletnia wtedy fotografka wykonała ponad 1000 zdjęć na wyspie, dokumentując poszczególne etapy wyprawy na czarno- białych filmach małoobrazkowych, barwnych filmach średnioformatowych oraz slajdach średniego i małego formatu. Prowadziła także dziennik z podróży odnaleziony po latach przez jednego z kolegów. To właśnie z niego pochodzi cytat, będący tytułem wystawy, na której pokazujemy kuratorską selekcję odbitek z 1981 roku oraz projekcję slajdów.

"Wyprawa o transformującym charakterze"

fot. Anna Musiałówna

Fotografie Musiałówny to przede wszystkim dokumentacja wspólnego przebywania w niedostępnej przestrzeni, w której życie wymaga maksymalnego dostosowania się do rytmu przyrody, harmonogramu dostaw zaopatrzenia czy wzajemnego wsparcia osób dzielących doświadczenia izolacji. Musiałówna rejestruje powtarzające się czynności: gotowanie i jedzenie posiłków, rozpakowywanie prowiantu i sprzętu, wyprawy po wodę, naprawianie domku, czy zwykłe nicnierobienie. Chata otoczona wiszącym praniem, kośćmi wielorybów, beczkami i skrzyniami, pozostałościami po dawnych wyprawach, stanowi niepozbawioną zwodniczego uroku scenerię tych zdjęć. Wiele jest krajobrazów, co jest nietypowe dla Musiałówny, koncentrującej się w swojej praktyce fotograficznej głównie na człowieku. Fragmenty lodowców, czy rozległe przestrzenie w tysiącach odcieni błękitu, brązu, szarości, bieli i zieleni, przełamane są niekiedy czerwoną plamą kurtki, czy rachityczną konstrukcją domku. Są w końcu zdjęcia samej fotografki robione “na pamiątkę” przez jednego z kolegów.

Próba przeczekania wiatru to opowieść nie tylko o konieczności koncentrowania się na najprostszych czynnościach w sytuacji tak znaczącej przewagi natury nad człowiekiem. Powstające w tej rzeczywistości zdjęcia, sygnalizują też coś, czego nie widać, a co przecieka gdzieniegdzie między wierszami dziennika. To pełne napięcia oczekiwanie i nasłuchiwanie tego, co dzieje się w ogarniętym strajkami kraju, walka z zepsutą anteną, niemożność bycia i fotografowania tego co dzieje się w Polsce. Wszystko to sprawia, że wyprawa stała się jedną z ważniejszych podróży w biografii fotografki, o transformującym charakterze. To także opowieść o funkcjonowaniu kobiety w grupie mężczyzn, o konieczności bycia ze sobą nawzajem, ale też ze sobą samą.

fot. Anna Musiałówna

fot. Anna Musiałówna

Fotografie z wyprawy, rozpatrywane w perspektywie historii dawnych odkrywców i naukowców “zdobywających” obszary polarne, czy zdjęcia lodowców Musiałówny nabierają dzisiaj zupełnie nowych odcieni. Jak pisze Katarzyna Bojarska w tekście do książki, która towarzyszyć będzie wystawie: W fotografiach Musiałówny można poszukiwać powrotu do innej jeszcze fantazji, złudzenia niewinności, kiedy Antropocen nie był jeszcze czasem teraźniejszym wspólnego doświadczenia, ale możliwością, hipotezą naukową, fikcją literacką; można, choć z całą pewnością nie jest to opowieść o niewinnej ciekawości, nawet jeśli jest o przygodzie.

Kiedy i gdzie?

Wernisaż wystawy odbędzie się w czwartek, 12 września 2019 roku, o godzinie 19:00 w galerii Fundacji Archeologia Fotografii, przy ul. Chłodnej 20 w Warszawie. Zdjęcia będzie można oglądać do 30 października.

Z kolei 26 września o godzinie 19:00 Fundacja Archeologia Fotografii zaprasza także na premierę książki towarzyszącej wystawie. Spotkanie z Anną Musiałówną poprowadzi dr Katarzyna Bojarska, autorka eseju do książki, badaczka relacji sztuki, literatury i historii.

Sylwetka autora

{$in-article-newsletter}

Anna Musiałówna (ur. 1948) - w dzieciństwie mieszkała wraz z rodziną w Suchedniowie (woj. świętokrzyskie), gdzie jej ojciec - Marian Musiał - zawodowy fotograf, prowadził swój zakład fotograficzny. Wyjechała do Warszawy uczyć się w szkole baletowej. Tańczyła na deskach Teatru Wielkiego w Warszawie. W związku z wypadkiem przedwcześnie zakończyła karierę baletową. Jej starszy brat, fotograf Maciej Musiał, namówił ją do wyjścia z aparatem na ulicę. Fotografia wkrótce stała się jej pasją i sposobem zarabiania na życie.

Jej pierwszy materiał ukazał się w “itd” w 1972 roku. Publikowała również w takich tytułach jak “Razem” czy “Na przełaj”. W latach 1979-1983 współpracowała z tygodnikiem “Przyjaciółka”. W fotografii skupiała się przede wszystkim na tematyce społecznej, w tym na historiach osób wykluczonych. Do najbardziej znanych prac Musiałówny należy m.in. seria poświęcona aborcji Minus 1 (1975), Osobowy II klasy (1978), czy Rodziny wielodzietne (1981). Od połowy lat 90. jest związana z tygodnikiem “Polityka”, gdzie publikuje fotoreportaże o tematyce społecznej. Laureatka wielu nagród z zakresu fotografii prasowej. Jej prace znajdują się w zbiorach Muzeum Fotografii w Krakowie oraz w Fototece ZPAF w Warszawie. Współzałożycielka Stowarzyszenia Dokumentalistów “Droga”.

Do końca 2019 roku pierwszych 500 zdjęć poświęconych wyprawie na Spitsbergen z archiwum fotografki zostanie udostępnionych przez Fundację Archeologia Fotografii w serwisie Wirtualne Muzeum Fotografii.

Skopiuj link
Komentarze
Więcej w kategorii: Wydarzenia
Letnie Meetingi Fotograficzne - kreatywne spotkania, warsztaty i prelekcje w 9 miastach!
Letnie Meetingi Fotograficzne - kreatywne spotkania, warsztaty i prelekcje w 9 miastach!
Wraz z końcem czerwca ruszają Letnie Meetingi Fotograficzne - seria wydarzeń obejmujących spotkania z ekspertami, praktyczne warsztaty i testy sprzętu. Przez cały lipiec cykl odwiedzi...
1
Liczy się dobra fotografia - rusza Wschodni Festiwal Fotografii 2025
Liczy się dobra fotografia - rusza Wschodni Festiwal Fotografii 2025
6 czerwca w lublinie rusza druga edycja Wschodniego Festiwalu Fotografii. To przestrzeń spotkań z fotografią artystyczną, dokumentalną i reportażową w najbardziej wyrazistych i...
6
Opolski Festiwal Fotografii po raz pierwszy latem. "Przesilenie" startuje już 27 czerwca
Opolski Festiwal Fotografii po raz pierwszy latem. "Przesilenie" startuje już 27 czerwca
OFF przechodzi na czas letni. 15. edycja Opolskiego Festiwalu Fotografii skupia się wokół tematu przesilenia, prezentując zarówno projekty związane z cyklami natury, jak i osobiste...
2
Powiązane artykuły
Wczytaj więcej (1)