Jak co roku, we wrześniu Sopot stanie się domem dla festiwalu FFWRS, który oferuje ciekawy przekrój współczesnej fotografii artystycznej i prezentuj autorskie projekty rezydentów zapraszanych do współpracy przy każdej edycji. Właśnie poznaliśmy pełny program główny tegorocznej odsłony wydarzenia.
Klasyka dokumentu w PGS
W PGS zobaczymy wystawę niemieckiej fotoreporterki Barbary Klemm, która przez 45 lat pracowała dla Frankfurter Allgemeine Zeitung, dokumentując najważniejsze wydarzenia współczesnej historii Niemiec. Wystawa Światłocień to prezentacja ponad 150 fotografii powstałych w latach 1968-2008, pokazujących Niemcy Wschodnie i Zachodnie przed i po zjednoczeniu.
W PGS zobaczymy zarówno reporterskie ujęcia wydarzeń polityczno-społecznych i kulturalnych, w tym m.in. upadek muru berlińskiego, jak również portrety znanych osób ze świata sztuki i polityki: Andy’ego Warhola, Alfreda Hitchcocka, Madonny, Stanisława Lema czy Lecha Wałęsy. Wiele prezentowanych na wy stawie fotografii Barbary Klemm stało się ikonami współczesnej historii.
Premiery rezydentów
Na mapie festiwali fotograficznych FFWRS wyróżniają rezydencje artystyczne. W tym roku organizatorzy festiwalu zdecydowali, że wybór artystów odbędzie się w ramach Open Call. Spośród nadesłanych zgłoszeń jury w składzie: Witold Kanicki, Dominik Kurylek, Katarzyna Sagatowska, Paweł Klein, Mariola Balińska, Przemysław Chodań, wybrało 3 artystów: Dagmarę Barańską-Morzy, Pawła Jaśkiewicza oraz Gundulę Friese.
Hasłem przewodnim tegorocznej rezydencji jest Transformacja. Paweł Jaśkiewicz sfotografował sopockie „nie-miejsca”, przestrzenie przejściowe nabierające różnego charakteru przed i w trakcie sezonu turystycznego. Dagmara Barańska-Morzy poświęciła swój projekt pamięci nieistniejących, wyregulowanych i schowanych pod ziemią, sopockich potoków.
Fotografka wykorzystując techniki lumenu i cyjanolumenu oraz unikalną metodę pracy z piaskiem i wodą morską, stworzyła serię map, które są zapisem pamięci o wodzie. Uzupełniają je oniryczne polaroidy wykonane nad potokiem Swelina. Gundula Friese opowiada rodzinną historię swojej mamy i babci, zmuszonych podczas II wojny światowej do opuszczenia Ukrainy, a potem rozdzielonych przez morze.
Również w PGS na widzów festiwalu czeka premierowy pokaz prac studentów Szkoły Filmowej w Łodzi oraz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, stworzonych podczas plenerów fotograficznych w Sopocie wiosną tego roku, a w galerii Dwie Zmiany prezentacja zdjęć Sopockiej Szkoły Fotografii.
Portrety kwiatów
Z kolei w Goyki 3 Art Inkubatorze prezentowane będą prace mieszkającej w Berlinie Catrin Wechler. Artystka zaprezentuje cykl Pflanzenporträts, w którym sportretowała kwiaty. Centralnym tematem prac Wechler jest metamorfoza roślin, udokumentowana poprzez momenty wyraźnych i subtelnych zmian.
Interesują ją obrazy wykraczające poza czysto opisową naturę fotografii - obrazy, które przedstawiają coś więcej niż widoczną sytuację, wyrwane z pierwotnego kontekstu, zdarzenia w momencie trans formacji, gdy to, co zwyczajne, może stać się niezwykłe.
Oko na kolor
W przestrzeniach Sopot Centrum przy sopockim dworcu trafimy na aż trzy wystawy. W sali PKP zostanie zaprezentowany osobisty, oparty na eksperymencie projekt Tomka Albina Colores Absentes (łac. Nieobecne kolory). To refleksyjna opowieść o potencjale tego, co pomijane, wątpliwe i odrzucone.
Głównym bohaterem cyklu jest kolor, który w percepcji Albina wyłamuje się z ogólnie przyjętych definicji - jest niejednoznaczny, nieoczywisty, wykraczający poza normy. Kolor staje się przedmiotem badań artysty, wyznaczając trajektorię poszukiwań: czy istnieje tylko jedna wersja tego, co widzimy, czy błąd - przedstawiony w odmiennym kontekście - może ujawnić swój potencjał? Autor, kryjąc się za głównym bohaterem projektu, zaprasza do świata widzianego przez własny filtr.
„0169-8629 5223-01750”
Na poziome 0 zobaczymy prezentację projektu Karola Szymkowiaka o dość intrygują cym tytule 0169-8629 5223-01750. Artysta przyjął rolę obserwatora przemian, jakim podlega obszar ujęty numeracją na mapach wojskowych, będący jednocześnie realnym miejscem przyrodniczym. W połowie 2023 roku eksperci z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej odnotowali na Jeziorze Powidzkim nowy rekord widzialności, w wyniku którego największe jezioro w Wielkopolsce zostało ogłoszone najczystszym w Polsce.
W ostatnich latach w jeziorze ubywa wody, za co w głównej mierze odpowiedzialna jest działalność pobliskiej kopalni odkrywkowej, ale także globalne ocieplenie. W bezpośrednim sąsiedztwie jeziora rozgrywa się równoległa rzeczywistość - od czasów zimnej wojny do dzisiaj funkcjonują tu kolejne bazy wojskowe.
Na mapie strategicznych celów amerykańskich baza sowiecka założona w roku 1953 otrzymała numer 0169-8629 5223-01750. Na skutek zmian na politycznej mapie świata współcześnie funkcjonuje jako jedna z ważniejszych baz NATO. Jej permanentna rozbudowa i związana z nią wycinka lasów po raz kolejny definiuje to miejsce jako strategiczny cel ataku w wypadku wybuchu wojny. Karol Szymkowiak zarejestrował współistniejące w groteskowy sposób ulotne momenty rzeczywistości: te naturalne dla zasad funkcjonowania wojska i te związane z wypoczynkowymi aktywnościami wokół jeziora.
Słońce i melancholia
Zrealizowany przez Dianę Lelonek projekt Solarstalgia będzie miał nową odsłonę w Galerii Splot. Na początku 2024 roku artystka została zaproszona do solowej prezentacji w muzeum lodowców Glacier Garden w Lucernie w ramach cyklu wystaw „Watching the Glacier Disappear”. Temat nie był jej obcy, bo już w 2019 roku wraz niemieckim kompozytorem Deminem Szramem stworzyła Melting Gallery - instalację powstałą z dźwięków zarejestrowanych na topniejących lodowcach: Rodanu, Aletsch i Morteratsch.
Inspirację do nowego projektu artystka zaczerpnęła z praktyki zakrywania lodowca Rodanu plandekami, które miały chronić go przed topnieniem. Niestety efekt jest odwrotny. Co gorsza, wyprodukowane ze sztucznego tworzywa plandeki jeszcze bardziej obciążają środowisko, zanieczyszczając mikroplastikiem lodowiec oraz wodę u źródeł Rodanu. Lelonek postanowiła stworzyć zdjęcia na ogromnych płachtach materiału oraz zwrócić się ku samym początkom fotografii stosując jej pierwotne techniki - solarigrafię, cyjanotypię oraz antotypię.
POP portrety
Festiwal „W Ramach Sopotu” wielokrotnie prezentował już prace wybitnych portrecistów, tym razem w Galerii KIT zobaczymy POP portrety Roberta Laski. Nawiązując do pojęcia transformacji, artysta przygotował specjalny wybór fotografii publikowanych w pismach takich jak Machina, Viva, Playboy czy Przekrój. Portrety Laski są nie tylko zaskakującymi, wybujałymi, często bezkompromisowymi autorskimi wizjami portretowanych muzyków, literatów, reżyserów i polityków - to także świadectwo zmieniającej się przez lata percepcji fotografii.
Kiedy woda pokrywa ziemię
W otwartej w ubiegłym roku galerii Splot na widzów festiwalu czeka premierowa wystawa Michała Adamskiego Kiedy woda pokrywa ziemię. Projekt podejmuje dialog między przeszłością a przyszłością, wiążąc narracją dwie epoki - historyczny krajobraz rolniczy i współczesność gospodarki, z jej wizją takiego kształtowania systemu, który przywraca równowagę i bioróżnorodność.
Artysta układa opowieść, obserwując funkcjonowanie nowoczesnego, konkretnego gospodarstwa w kontekście swoistego dualizmu - rolnictwo wpływa na zmiany klimatu, będąc jednocześnie szczególnie podatnym na ich skutki, takie jak susze, wysokie temperatury, intensywne opady czy powodzie. Tak jak w przemysłowej produkcji żywności ważną i nieuniknioną kwestią jest odpowiednia kombinacja technologii, tak w projekcie Michała Adamskiego funkcję „detektora realności” przyjmuje kompilacja technik rejestracji w podczerwieni. Podczerwień w fotografii determinuje takie przekształcenia barwne, w wyniku którego zieleń widzimy jako czerwień.
Sopot non stop
FFWRS przyzwyczaił swoją publiczność do wystaw artystów związanych z Wybrzeżem. Witolda Węgrzyna nikomu nie trzeba przedstawiać. Absolwent Liceum Plastycznego w Gdyni Orłowie, uczeń Bolesławy i Edmunda Zdanowskich, wieloletni dydaktyk i kierownik pracowni fotografii na gdańskiej ASP wykształcił całe rzesze znanych polskich fotografów, takich jak: Zuza Krajewska, Magda Hueckel, Michał Szlaga i wielu innych. Węgrzyn w latach 70. był związany z Galerią GN w Gdańsku, później z Gdańską Galerią Fotografii ZPAF.
Prace, które zobaczymy w Dworku Sierakowskich, to fotografia dokumentalna ukazująca miasto Sopot ulegające transformacji. Najstarsze fotografie powstały w latach 60. w sopockim klubie Non Stop, gdzie występowały niemal wszystkie zespoły bigbeatowe tamtych lat, w tym oczywiście Czerwone Gitary. Zobaczymy również fotografie odkrywające Sopot tętniący życiem, na których kuracjusze przypominają uczestników wycieczki z kultowego filmu „Rejs”, czy kolorowe ujęcia sopockiej plaży, których nie po wstydziłby się słynny brytyjski fotograf Martin Parr, ale będą także pełne nostalgii ujęcia miasta poza sezonem, przywodzące na myśl malarstwo flamandzkich mistrzów. Jedna z fotografii Witolda Węgrzyna trafi na fotopomnik.
Tradycyjnie w Sopotece na wielbicieli fotoksiążek czeka uczta przygotowana przez Pawła Kleina. Książki otrzymają specjalnie zaprojektowaną scenografię, która pozwoli czytelnie zaistnieć wątkom związanym z pojemnym w znaczenia haśle Transformacja.
Camera obscura
W Sopocie otwiera się nowa przestrzeń dla artystów - Stan Surowy przy ul. Bohaterów Monte Cassino 63 - gdzie już podczas 11. edycji festiwalu prosto z Hamburga trafi projekt Macieja Markowicza Miasto w ruchu: współczesne pasaże. Artysta nadał technice camera obscura nowoczesny i personalny charakter.
Do tworzenia obrazów wykorzystuje skonstruowane przez siebie mobilne pojazdy: vana lub barkę (Camera Obscura Boat), która na co dzień zacumowana jest w Berlinie. Obrazy naświetlane są bezpośrednio na arkusze kolorowego papieru fotograficznego, dzięki czemu powstają wielkoformatowe papierowe negatywy - każda fotografia jest jedyna w swoim rodzaju i stanowi unikatowe dzieło sztuki.
Real World
Konrad Bryczek w Pracowni Qrort zaprezentuje projekt dokumentujący konwenty miłośników fantastyki, science fiction, mangi i anime odbywające się w Polsce. Poprzez przemianę, jaką przechodzą uczestnicy, oraz transformację - często bardzo specyficznych - przestrzeni, w których odbywają się konwenty, wydarzenia te stają się alternatywnymi rzeczywistościami, wykraczającymi poza codzienne doświadczenie.
Więcej informacji o festiwalu FFWRS znajdziecie na stronie wramachsopotu.pl.