![Nikon Nikkor Z 600 mm f/6.3 VR S - test praktyczny i zdjęcia przykładowe [RAW]](/i/images/8/5/2/d2FjPTMxN3gxLjUwMA==_src_227852-DY6A6732_nikon_600mm_f63_test-top.jpg)
Newsletter
Newsletter
"Poradnik fotograficzny" - fragmenty, część III
Autor: Michal Grzegorczyk
Konwersja plików RAW
Dlaczego warto fotografować w formacie RAW, skoro pliki JPG wymagają znacznie krótszej edycji? Odpowiedź jest prosta. Za każdym razem, gdy zapisujesz dopiero co wykonane zdjęcie jako JPG lub TIFF, aparat edytuje je za ciebie, stosując określone ustawienia w celu uzyskania "końcowego produktu". Chociaż jest to prawdopodobnie najłatwiejsza i najwygodniejsza opcja, oznacza jednocześnie, że pozwalasz aparatowi na podjęcie serii ważnych decyzji dotyczących interpretacji zdjęcia. Aparat również odrzuca ważne informacje, których nie będziesz mógł odzyskać. Jeśli jednak fotografujesz w trybie RAW, tworzysz cyfrowy odpowiednik negatywu zawierający nienaruszone, surowe informacje z poszczególnych pikseli, pochodzące wprost z matrycy. Dzięki temu w pełni kontrolujesz finalną konwersję na pliki typu JPG, TIFF lub PSD.
Gdy zwalniasz migawkę, naświetlając obraz cyfrowy, oczekujesz, że zostanie zapisana jak największa liczba informacji. Szczególne znaczenie ma zakres zapisanych tonów i kolorów. Dodatkowo musisz się upewnić, że światła nie ulegną na zdjęciu wypaleniu, a także że zarejestrowałeś wystarczającą ilość informacji w najciemniejszych partiach obrazu. Większość cyfrowych lustrzanek zapisuje w tym celu pliki 12- lub 14-bitowe. Jeśli aparat zapisuje pliki 12-bitowe, każdy piksel może zapisać któryś z 4096 poziomów jasności, podczas gdy aparaty korzystające z 14 bitów zapisują 16 384 różne poziomy. Z drugiej strony zdjęcia zapisane w aparacie w formacie JPG korzystają z trybu 8-bitowego, ograniczając ilość poziomów jasności do 256. Zachowując pełną głębię bitową obrazu, zapis RAW sprawia, że fotograf podczas konwersji może wydobyć cienie i uwydatnić detale zdjęcia, które w innym przypadku zostałyby utracone. Większa głębia bitowa zmniejsza ryzyko pojawienia się na zdjęciu zjawiska posteryzacji.
Oprogramowanie do konwersji plików RAW
Do chwili konwersji pliki RAW stanowią nieprzetworzone dane cyfrowe, dlatego, w przeciwieństwie do plików JPG, nie można ich odczytać bez pomocy specjalistycznego oprogramowania. Pliki RAW różnią się w zależności od producenta aparatu cyfrowego, co sprawia, że konieczne jest dopasowanie programu do typu plików. Aparaty cyfrowe są zwykle sprzedawane z takim oprogramowaniem, jednak możliwości poszczególnych aplikacji znacznie się różnią - niektóre z nich są bardzo zaawansowane, a inne oferują jedynie podstawowe funkcje. Dlatego wielu fotografów woli dokonywać konwersji plików RAW w oprogramowaniu producentów niezależnych, takich jak Adobe, Apple, Phase One, DxO.
W porównaniu ze slajdem, plik RAW ma znacznie większą tolerancję na błędy naświetlania, dzięki czemu nie zawsze trzeba stosować bracketing i można uzyskać najintensywniejsze możliwe naświetlenia bez utraty szczegółów, często nazywane naświetlaniem na prawą stronę histogramu (zob. s. 36). Dodatkowo wiele ustawień aparatu zapisanych w plikach RAW może zostać cofniętych lub zignorowanych na etapie konwersji. W przeciwieństwie do plików JPG czy TIFF ustawienia wprowadzane w czasie robienia zdjęć nie są zapisywane bezpośrednio w pliku obrazu. Zamiast tego są przechowywane jako dodatkowe informacje, z których możemy korzystać za każdym razem, gdy wyświetlamy plik RAW. Dzięki temu takie właściwości, jak balans bieli, kontrast, wyostrzanie, kolor lub nasycenie, możemy łatwo zmienić, zazwyczaj za pomocą zestawu suwaków lub podobnych narzędzi edycyjnych. Po kilku kliknięciach skonwertowany plik RAW będzie gotów do zapisania jako wybrany typ pliku.
Porada
Częste zgrywanie zdjęć wprost z aparatu może doprowadzić do uszkodzenia jego delikatnych części w wyniku zużycia wskutek podłączania i odłączania kabla łączącego z komputerem. Zamiast tego lepiej jest zainwestować w czytnik kart pamięci.
Drzewo w Dartmoor
Jeśli plik RAW ma dobry zakres tonalny, jego konwersja będzie wymagała minimalnego nakładu pracy. Jestem tradycjonalistą, więc zawsze dążę do stworzenia zdjęcia, które wiernie oddaje fotografowaną scenę lub obiekt. Nie wierzę we wprowadzanie edycji dla samej przyjemności jej wprowadzania.
Naświetlanie plików RAW
Dzięki relatywnie wysokiej tolerancji plików RAW możemy zmieniać ekspozycję w zakresie dynamicznym matrycy już po wykonaniu zdjęcia. Dobry przykład tego, w jaki sposób fotograf może wykorzystać tę tolerancję, stanowi naświetlanie na prawą stronę, jednak ten poziom elastyczności przydaje się również, gdy fotograf popełni błąd w naświetleniu. Jeśli obszary świateł i cieni nie zostały przycięte, zdjęcie możemy odzyskać, rozjaśniając je lub przyciemniając tak, by ostatecznie nadać mu prawidłowy wygląd. Zazwyczaj stosujemy w tym celu suwak ekspozycji w programie do konwersji plików RAW lub o wiele bardziej zaawansowane i precyzyjne narzędzia Curves (Krzywe) lub Levels (Poziomy).
Fakt, że pliki RAW są dość "wytrzymałe", nie tłumaczy lenistwa czy obniżenia standardów wykonywania zdjęć. Nadal powinieneś starać się uzyskiwać prawidłowe naświetlenie w chwili ich robienia, wykorzystując elastyczność plików RAW jako dodatkowy "wentyl bezpieczeństwa". Dobra technika nigdy nie traci na znaczeniu - niewłaściwe naświetlenie skutkuje powstaniem zdjęć słabej jakości. Jeśli np. będziesz musiał znacznie zwiększyć poziom ekspozycji (rozjaśnić zdjęcie), wszelkie szumy znajdujące się w ciemniejszych partiach obrazu zostaną wzmocnione. Z drugiej strony zdjęcia prześwietlone będą miały wypalone światła, pozbawione wszelkich szczegółów. Dlatego właśnie histogram zdjęcia (zob. s. 28) stanowi tak ważne narzędzie dla fotografów.
Dużą tolerancję plików RAW na błędy naświetlania możemy wykorzystać na wiele sposobów, tak aby uzyskać taką ekspozycję zdjęcia, jaką chcemy. Jednym ze sposobów jest podwójna konwersja pliku RAW, a następnie połączenie obu obrazów, co pozwala na uzyskanie pełnego zakresu tonalnego.
Dzięki dużej tolerancji plików RAW na błędy naświetlania zazwyczaj mamy możliwość skorygowania niewielkich błędów ekspozycji w czasie konwersji. Jednak nie usprawiedliwia to niedbałego ustawiania ekspozycji - fotograf powinien zawsze dążyć do uzyskania właściwego naświetlenia podczas wykonywania zdjęcia.
Konwersja pliku RAW
Na etapie konwersji pliku RAW możemy dostosować ekspozycję - zarówno by skorygować zdjęcie, jak i nadać mu ciekawszy wygląd. Zazwyczaj robimy to za pomocą suwaka ekspozycji dostępnego w programie. Efekt ten możemy również osiągnąć, zmieniając kształt krzywej tonalnej.
Dwukrotna konwersja pliku RAW w celu poszerzenia zakresu tonalnego
Matryce cyfrowe umożliwiają rejestrację nieco wyższej rozpiętości tonalnej niż film analogowy, ale nadal nie dorównują ludzkiemu oku. Możemy jednak zastosować technikę pozwalającą na maksymalne wykorzystanie zakresu tonalnego plików RAW, znaną jako podwójna konwersja. Wiąże się ona z dwukrotną konwersją pliku RAW, przy czym za pierwszym razem staramy się uzyskać prawidłowy wygląd świateł, a za drugim prawidłowy wygląd cieni. Następnie łączymy oba zdjęcia, by wykorzystać pełen zakres tonów oryginału. Technika ta może się wydawać praco- i czasochłonna, ale nie musimy jej przecież stosować przy każdym zdjęciu, a jedynie przy bardzo kontrastowych obrazach - dzięki niej uwydatnimy więcej detali w świetle i cieniach.
Otwórz zdjęcie za pomocą oprogramowania dostarczonego z aparatem lub programu, takiego jak Photoshop. Zacznij od wywołania pliku, aby uzyskać prawidłowy wygląd świateł. Upewnij się, że korygując jasność obrazu, nie utracisz kolorów i przejść tonalnych w najjaśniejszych partiach obrazu. Reszta zdjęcia prawdopodobnie będzie wyglądała na niedoświetloną, ale na razie nie zwracaj na to uwagi. Po zakończeniu edycji zapisz plik. Następnie otwórz ten sam plik RAW i skonwertuj go ponownie, tym razem uzyskując prawidłowe naświetlenie cieni. Na tym etapie należy rozjaśnić zdjęcie, wydobywając ukryte w cieniach szczegóły. Nie przejmuj się, jeśli elementy znajdujące się w najjaśniejszych obszarach będą wyblakłe -problem zostanie rozwiązany z chwilą połączenia obu zdjęć. Zapisz uzyskany obraz pod inną nazwą, aby nie nadpisać rezultatów pierwszej konwersji.
Teraz połącz obie wersje zdjęć za pomocą metody opisanej na stronie 184. Ponieważ oba zdjęcia powstały z tego samego pliku, będą do siebie idealnie pasowały. Powstała fotografia ma znacznie szerszy zakres tonalny niż zdjęcie wywołane za pomocą pojedynczej konwersji. Na końcu skoryguj kontrast za pomocą narzędzi, takich jak Krzywe lub Poziomy.
Jesienny las
Oba zdjęcia jesiennego lasu bardzo się różnią, chociaż powstały z jednego pliku RAW. Pierwsze zdjęcie (1) poddałem normalnej konwersji, przez co wysoki kontrast uniemożliwił mi rozjaśnienie cieni bez uzyskania spranych świateł. Dlatego zdecydowałem się na dwukrotną konwersję tego samego pliku RAW - za pierwszym razem dla obszarów świateł, za drugim dla cieni. Potem połączyłem obie wersje, wykorzystując w ten sposób pełen zakres tonalny oryginału (2).
Po wprowadzeniu do pliku RAW odpowiednich korekt powstały obraz trzeba zapisać w innym formacie. Większość fotografów wykorzystuje dla celów archiwalnych bezstratne formaty, np. TIFF, zapisując obraz jako plik 16-bitowy, co umożliwia zachowanie maksymalnej ilości informacji. Jeśli chcesz uzyskać pliki o mniejszych rozmiarach, możesz zapisać je jako 8-bitowe JPG-i
