Pierwsze lata Nowej Huty na fotografiach Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala

Jak podkreślają organizatorzy wystawy z Fundacji Imago Mundi, do dziś żaden z autorów nie doczekał się szerszej prezentacji: Kiedy oglądamy zdjęcia Makarewicza i Pentala, uderza w nich pewien wspólny ton: silnie zaznaczony, odautorski komentarz, często ironiczny wobec rzeczywistości - stąd przez dziesięciolecia wiele z tych zdjęć nie mogło się nigdzie ukazać. W ich fotografiach widać odbicie ówczesnych światowych trendów, do których nawiązywali dzięki intuicji i wrażliwości.

copyright Henryk Makarewicz, Orka na tle kombinatu metalurgicznego Huty im. W. I. Lenina, 1965 r.

Henryk Makarewicz (1917-1984) - Fotograf i operator Polskiej Kroniki Filmowej. Prowadził dokumentację Nowej Huty od samych jej początków. Jak podkreślają organizatorzy wystawy: Jego rozpoznawalny, elegancki styl przyrównać można do Henri Cartier-Bressona: zawsze w sercu wydarzeń, fotograf czyha na decydujący moment, kiedy wszystkie elementy kadru złożą się w idealną całość. W dziele Makarewicza uderza przede wszystkim właśnie perfekcja formalna, poszukiwanie kadru doskonałego.

Fujifilm GFX100RF - Raty 20x0%

22 999 zł

Nikon Z6 III - raty 20x0%

9 159 zł

Canon EOS R6 Mark II - raty 20x0%

8 999 zł

PANASONIC LUMIX S1R II - raty 20x0%

15 299 zł

Sony FX30 - raty 20x0%

9 449 zł

Wiktor Pental (ur. 1920) - Fotoreporter i jednocześnie budowniczy Nowej Huty. Wywodzi się z tradycji humanistycznej. Organizatorzy wystawy porównują jego twórczość do fotografii Roberta Doisneau, przez to, że skupia się na jednym temacie. Całe jego dzieło fotograficzne dotyczy Nowej Huty, a w centrum zainteresowań pozostaje nieodmiennie człowiek. Pental traktuje go z ciepłym, czułym humorem, nigdy zaś z dystansem.

copyright Wiktor Pental, Basen w Czyzynach w Nowej Hucie, 1954r. - początkowo planowana jako oddzielne miasto przemysłowe będące przeciwwagą dla inteligenckiego Krakowa, w 1951 r. włączona do Krakowa jako nowa dzielnica

Nowa Huta

Janusz Kurtyka, prezes IPN tak pisze o Nowej Hucie: ...sztandarowe przedsięwzięcie planu sześcioletniego (1950-1955), to jeden z czołowych symboli komunizmu w Polsce. Napływ wielkich rzesz ludzi ze wsi na wielką budowę ogromnej huty (nazwanej imieniem W. I. Lenina) i wtłoczenie ich w przestrzeń równocześnie budowanego wzorcowego miasta socrealizmu, nasycenie ich wysiłku i codzienności propagandą komunistycznego romantyzmu, stworzenie jedynie dostępnej przestrzeni symbolicznej (socrealistyczna architektura, presja propagandy, nieobecność Kościoła, religii i tradycyjnej inteligencji) ? wszystko to miało ukształtować nowego Polaka, budowniczego sowieckiej Polski. Miasto powstałe w ciągu kilku lat wokół kombinatu metalurgicznego stało się wreszcie wielkim laboratorium socrealizmu w urbanistyce i sztuce. Przytłaczający w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, socrealistyczny kanon do dziś jest istotnym elementem architektury starszej części dzielnicy.

Nowa Huta jest jednak także symbolem klęski dogmatycznej ideologii w zderzeniu z rzeczywistością. (...) W miarę upływu czasu Nowa Huta stała się najpierw ośrodkiem fermentu i oporu społecznego, później zaś opozycji. (...) Napięcie roku 1956, zamieszki w obronie krzyża w 1960, zakończone sukcesem wieloletnie zabiegi krakowskiej kurii arcybiskupiej o budowę kościoła w Nowej Hucie, refleksy ogólnopolskich przełomów z lat 1968 i 1970, próby tworzenia zalążków opozycji ? to procesy i wydarzenia, które uformowały nowohucką społeczność.

"802 procent normy". Pierwsze lata Nowej Huty na fotografiach Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala

7 - 31 lipca 2007

Sala Marmurowa PKiN
Pl. Defilad 1, Warszawa