Pierwsze lata Nowej Huty na fotografiach Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala

Autor: Marta Majewska

16 Lipiec 2007
Artykuł na: 4-5 minut
Do końca lipca w sali marmurowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie można oglądać wystawę "802 procent normy". Fotografie Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala są dokumentacją pierwszych lat Nowej Huty.

Jak podkreślają organizatorzy wystawy z Fundacji Imago Mundi, do dziś żaden z autorów nie doczekał się szerszej prezentacji: Kiedy oglądamy zdjęcia Makarewicza i Pentala, uderza w nich pewien wspólny ton: silnie zaznaczony, odautorski komentarz, często ironiczny wobec rzeczywistości - stąd przez dziesięciolecia wiele z tych zdjęć nie mogło się nigdzie ukazać. W ich fotografiach widać odbicie ówczesnych światowych trendów, do których nawiązywali dzięki intuicji i wrażliwości.

copyright Henryk Makarewicz, Orka na tle kombinatu metalurgicznego Huty im. W. I. Lenina, 1965 r.

Henryk Makarewicz (1917-1984) - Fotograf i operator Polskiej Kroniki Filmowej. Prowadził dokumentację Nowej Huty od samych jej początków. Jak podkreślają organizatorzy wystawy: Jego rozpoznawalny, elegancki styl przyrównać można do Henri Cartier-Bressona: zawsze w sercu wydarzeń, fotograf czyha na decydujący moment, kiedy wszystkie elementy kadru złożą się w idealną całość. W dziele Makarewicza uderza przede wszystkim właśnie perfekcja formalna, poszukiwanie kadru doskonałego.

Wiktor Pental (ur. 1920) - Fotoreporter i jednocześnie budowniczy Nowej Huty. Wywodzi się z tradycji humanistycznej. Organizatorzy wystawy porównują jego twórczość do fotografii Roberta Doisneau, przez to, że skupia się na jednym temacie. Całe jego dzieło fotograficzne dotyczy Nowej Huty, a w centrum zainteresowań pozostaje nieodmiennie człowiek. Pental traktuje go z ciepłym, czułym humorem, nigdy zaś z dystansem.

copyright Wiktor Pental, Basen w Czyzynach w Nowej Hucie, 1954r. - początkowo planowana jako oddzielne miasto przemysłowe będące przeciwwagą dla inteligenckiego Krakowa, w 1951 r. włączona do Krakowa jako nowa dzielnica

Nowa Huta

Janusz Kurtyka, prezes IPN tak pisze o Nowej Hucie: ...sztandarowe przedsięwzięcie planu sześcioletniego (1950-1955), to jeden z czołowych symboli komunizmu w Polsce. Napływ wielkich rzesz ludzi ze wsi na wielką budowę ogromnej huty (nazwanej imieniem W. I. Lenina) i wtłoczenie ich w przestrzeń równocześnie budowanego wzorcowego miasta socrealizmu, nasycenie ich wysiłku i codzienności propagandą komunistycznego romantyzmu, stworzenie jedynie dostępnej przestrzeni symbolicznej (socrealistyczna architektura, presja propagandy, nieobecność Kościoła, religii i tradycyjnej inteligencji) ? wszystko to miało ukształtować nowego Polaka, budowniczego sowieckiej Polski. Miasto powstałe w ciągu kilku lat wokół kombinatu metalurgicznego stało się wreszcie wielkim laboratorium socrealizmu w urbanistyce i sztuce. Przytłaczający w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, socrealistyczny kanon do dziś jest istotnym elementem architektury starszej części dzielnicy.

Nowa Huta jest jednak także symbolem klęski dogmatycznej ideologii w zderzeniu z rzeczywistością. (...) W miarę upływu czasu Nowa Huta stała się najpierw ośrodkiem fermentu i oporu społecznego, później zaś opozycji. (...) Napięcie roku 1956, zamieszki w obronie krzyża w 1960, zakończone sukcesem wieloletnie zabiegi krakowskiej kurii arcybiskupiej o budowę kościoła w Nowej Hucie, refleksy ogólnopolskich przełomów z lat 1968 i 1970, próby tworzenia zalążków opozycji ? to procesy i wydarzenia, które uformowały nowohucką społeczność.

"802 procent normy". Pierwsze lata Nowej Huty na fotografiach Henryka Makarewicza i Wiktora Pentala

7 - 31 lipca 2007

Sala Marmurowa PKiN
Pl. Defilad 1, Warszawa

Skopiuj link
Komentarze
Więcej w kategorii: Wydarzenia
Trwa nabór do XX edycji Grand Press Photo
Trwa nabór do XX edycji Grand Press Photo
Wystartowała jubileuszowa edycja największego polskiego konkursu fotografii reportażowej. Zgłoszenia do Grand Press Photo 2024 możecie nadsyłać do 4 kwietnia.
7
Pętla Krajoznawcza - projekt „A-Z” Andrzeja Tobisa do zobaczenia w Olsztynie
Pętla Krajoznawcza - projekt „A-Z” Andrzeja Tobisa do zobaczenia w Olsztynie
Monumentalny projekt projekt „A-Z (Gabloty edukacyjne)” wkracza w swój 18 rok podróży, podczas której autor przemierza kraj w poszukiwaniu nowych wizualnych definicji dla haseł ze...
3
Talent Roku 2024 - kolejna edycja konkursu na projekt dokumentalny. Wsród nagród publikacja zina, autorska wystawa i stypendium
Talent Roku 2024 - kolejna edycja konkursu na projekt dokumentalny. Wsród nagród publikacja zina,...
Ruszył nabór zgłoszeń do organizowanego przez poznański Pix.House konkursu Talent Roku. Laureaci otrzymają możliwość opublikowania własnego zina, wsparcie finansowe na dokończenie...
8
Powiązane artykuły