"Świadkowie_44" - jedyny tak liczny zbiór portretów Powstańców

Zwykli niezwykli - tacy są bohaterowie projektu fotografki Marii Eriksson “Świadkowie_44”, który prezentowany jest z okazji 80. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego.

Autor: Julia Kaczorowska

1 Sierpień 2024
Artykuł na: 4-5 minut

Maria Eriksson fotografuje swoich bohaterów podczas rozmowy, starając się uchwycić moment pomiędzy pozą przed aparatem a reakcją na wspomnienia, które są jednym z głównych motywów projektu. Ma to na celu ukazanie ich jako (nie)zwykłych mieszkańców Warszawy uchwyconych tak, jakby opowiadali o codzienności, a nie trudnej walce o niepodległość. Te zarazem niezwykłe jak i okrutne opowieści stają się pomostem między przeszłością a teraźniejszością dotykająca konfliktów zbrojnych.

- Mam takie poczucie, że temat powstania i wojny to część tożsamości mojej i mojej rodziny - mówi fotografka. 

Eriksson wychowana była przez babcię, która jako dwudziestokilkuletnia młoda kobieta przeżyła wojnę. Ciocia fotografki pracowała w szpitalu na starym mieście i podczas powstania codziennie chodziła kanałami żeby zajmować się rannymi pacjentami, wracając następnie do domu jak po " pracy". 

Wanda Traczyk-Stawska, fot. Maria Eriksson.

- W którymś momencie uświadomiłam sobie jak nieuniknione jest odchodzenie tych ludzi i że jest to jakiś ostatni moment żeby uwiecznić ich wizerunek i "dotknąć" tematu powstania - zwierza się autorka zdjęć.

W projekt zaangażował się Dom Powstańca CAM, dbając o kontakt z Powstańcami i koordynując zapraszanie ich na sesję.

- Miałam poczucie, że Powstańcy bardzo pozytywnie podchodzili do tego pomysłu, z dużym zrozumieniem i świadomością potrzeby stworzenia takich zdjęć. Choć, jak sami przyznawali, dla nich często było to duże emocjonalne przeżycie - wspomina.

Zbigniew Rylski, fot. Maria Eriksson

Efektem projektu jest około 60 portretów Powstańców, powstałych na przestrzeni 4 lat. Większość zdjęć zrobiona została w specjalnie zbudowanym mini-studio w Domu Powstańca, a dwie ostatnie sesje zostały wykonane w domu powstańców.

- Dzięki temu mogłam sfotografować dwóch ostatnich żyjących dowódców: Wacława Glutha- Nowowiejskiego i Zbigniewa Rylskiego. I na pewno były to ważne spotkania - opowiada fotografka. - Kilka osób zaskoczyło mnie swoją witalnością i energią, a dodam, że mówimy o ludziach, którzy często przekroczyli już 100 lat. Ciągle mają jednak plany na przyszłość i “wiele do zrobienia”. Inspirują! - przyznaje. 

Maria Kowalska fot. Maria Eriksson

W opisie projektu czytamy: Dzisiaj, będąc tak blisko konfliktu, który dzieje się tuż za naszymi granicami bardzo często zadajemy sobie pytania: Czy nasza wolność jest zagrożona? Jak bardzo jesteśmy przywiązani do miejsca, w którym żyjemy? Czy bylibyśmy w stanie je porzucić, czy zdecydowalibyśmy się na walkę o nie? Jaka jest nasza tożsamość? Fotografka miała okazję porozmawiać z Powstańcami o ich odczuciach w temacie sytuacji za naszą wschodnią granicą. 

- Wielu z nich miało świadomość podobieństw sytuacji i ogrom zrozumienia dla postaw naszych sąsiadów, ta sytuacja odbija się w nich jak w lustrze. Kilka osób mówiło jak bardzo ta sytuacja jest podobna do ich przeżyć, i jak bardzo empatyzują z tymi ludźmi. Jedna z tych wypowiedzi zresztą znalazła się w filmie. Ta potrzeba wolności, możliwość decydowania o własnych wyborach, ale i związek z miejscem urodzenia i wychowania na pewno był jednym z ważnych motorów, którymi Powstańcy kierowali się w życiu. Podziwiam ich za ich sprawczość, za chęć i potrzebę brania spraw w swoje ręce - mówi fotografka. 


Zobacz wszystkie zdjęcia (6)

Jest to jedyny tak liczny zbiór portretów osób, które walczyły w powstaniu. W ramach projektu, obok zdjęć powstał też krótki film, w którym autorka zadawała Powstańcom te same trzy pytania: o ich pierwsze skojarzenie z Warszawą, o zapach Warszawy i Warszawę z ich lat młodości.

Halina Strzelecka fot. Maria Eriksson

Wystawa: “Świadkowie_44”


Gdzie? Fort Sokolnickiego, ul. Czarnieckiego 51 w Warszawie
Kiedy? 12-26 sierpnia 2024

 

Skopiuj link

Autor: Julia Kaczorowska

Studiowała fotografię prasową, reklamową i wydawniczą na Uniwersytecie Warszawskim. Szczególnie bliski jest jej reportaż i dokument, lubi wysłuchiwać ludzkich historii. Uzależniona od podróży i trekkingu w górach.

Komentarze
Więcej w kategorii: Galerie
Oto najlepsze zdjęcia naukowe 2024 roku! Towarzystwo Królewskie wyłoniło zwycięzców
Oto najlepsze zdjęcia naukowe 2024 roku! Towarzystwo Królewskie wyłoniło zwycięzców
Nie jest to konkurs dla zwykłych fotografów. Jury Royal Society Publishing Photography Competition wybiera najlepsze zdjęcia naukowe z całego świata, reprezentujące obszary astronomii, nauk o...
31
Nie ma dla mnie wyraźnej granicy między fotografią uliczną, a dokumentalną - Skander Khlif
Nie ma dla mnie wyraźnej granicy między fotografią uliczną, a dokumentalną - Skander Khlif
Fotografia to dla niego sposób na odkrywanie życia, nawiązywanie więzi i ciągłe uczenie się. Dziś mieszka w Monachium, ale wciąż realizuje projekty fotograficzne w swojej ojczyźnie - Tunezji.
13
Wschodni Londyn w kadrach Chrisa Dorley-Browna
Wschodni Londyn w kadrach Chrisa Dorley-Browna
Chris Dorley-Brown dokumentuje życie i zmiany zachodzące we wschodnim Londynie, szczególnie w dzielnicy Hackney. Jego fotografie ukazują codzienność tej różnorodnej, wielokulturowej części...
16
Powiązane artykuły