Newsletter
Newsletter
Piękno zapomnianej kultury na zdjęciach Pierre’a „Fátúmbíego” Vergera
Autor: Michał Chrzanowski
Dolnośląskie Centrum Fotografii zaprasza na wystawę wyjątkowych zdjęć Pierre’a „Fátúmbíego” Vergera, które ukazują wyznawców religii joruba. Wernisaż odbędzie się pod koniec października we Wrocławiu.
Wystawa Orixás, na którą składa się trzydzieści fotografii autorstwa Pierre’a „Fátúmbíego” Vergera, ukazuje różnorodne aspekty kultury obrzędowej joruba w Afryce Zachodniej, a także w Brazylii - jednym z wielu krajów Nowego Świata, gdzie kultura ta jest nadal obecna. „Pojęcia orixás i baba egun, oznaczające duchowe istoty, które uzyskały status bóstw, odnoszą się zarówno do rodowodu, jak i doświadczenia potomków tych mitycznych istot“ - wyjaśniają organizatorzy.
Egun, duch przodka, tańczący w czasie obrzędu. Ifanhin, Benin, 1950–1970 © Fundação Pierre Verger
Fotografie, powstałe w latach 1950–1960 podczas długich pobytów Vergera w społecznościach wyznawców religii joruba, dokumentują żywe doświadczenie religijne. Obrzędom prawie zawsze towarzyszą muzyka perkusyjna i taniec. Splot wielu sfer sensorycznych (słuchowej, ruchowej, dotykowej itd.) sprawia, że trudno podzielić je na kategorie i nazwać poszczególne konstytutywne części doświadczenia religijnego, które przenika życie codzienne wyznawców.
Taniec elegunów orixá Xangô. Ifanhin, Benin, 1952 © Fundação Pierre Verger
Fenomen transu nadal stanowi wyzwanie dla zachodniego racjonalizmu, otwierając drogę do innych form cielesnego postrzegania doświadczenia religijnego, mającego cechy doświadczenia mistycznego oraz wnosząc nowe wątki do dyskusji na temat roli religii i przodków. Chociaż kontekst religijny w krajach, o których tu mowa, bardzo się zmienił, praktyki religijne orixás i baba egun nadal odgrywają tam istotną rolę, stanowiąc łącznik pomiędzy światem przodków a współczesnością oraz niosąc ważne przesłanie dla dzisiejszego świata.
_1663272818.jpg)
Kapłani orixá Obatalá z tradycyjnymi malunkami na ciele. Ife, Nigeria, 1953 © Fundação Pierre Verger
Wernisaż odbędzie się 27 października 2016 roku o godzinie 18:00 w Dolnośląskim Centrum Fotografii „Domek Romański“ (Wrocław). W wydarzeniu weźmie udział Angela Elizabeth Lühning, dyrektor i badaczka Fundacji im. Pierre’a Vergera. Wstęp na wernisaż jest bezpłatny i jest częścią festiwalu "Dziady. Recykling”, organizowanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego w ramach Olimpiady Teatralnej wpisanej w program Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Więcej informacji o wystawie „Orixás“ znajdziecie na stronie www.okis.pl.
Nowicjuszka owładnięta przez orixá Yemanjá. Joãozinho da Goméia, Salvador, Brazylia, 1946 © Fundação Pierre Verger
Pierre Verger (ur. 1902, zm. 1996) był fotografem, etnografem i babalawo (kapłanem religii joruba ifá), który poświęcił swoje życie studiom nad afrykańską diasporą, m.in. zagadnieniom handlu niewolnikami, religiom Nowego Świata wyrosłym z afrykańskich korzeni oraz przepływom kulturowym i ekonomicznym pomiędzy Afryką a Nowym Światem. W wieku trzydziestu lat, po stracie rodziny, rozpoczął karierę fotoreportera. Przez następne piętnaście lat przemierzył cztery kontynenty, dokumentując wiele kultur, które niedługo potem przestały istnieć. W mieście Salvador w Brazylii zainteresował się lokalną historią i kulturą, co skłoniło go do porzucenia życia wędrownego fotografa na rzecz badań afrykańskiej diaspory w obu Amerykach. Gdy badał kulturę joruba i jej brazylijskie wpływy, przeszedł inicjację religii candomblé i został jej kapłanem. Podczas wizyty w Beninie przeszedł inicjację ifá (wróżenie za pomocą muszli kauri), został babalawo (kapłanem) Orunmila i przyjął imię Fátúmbí („ten, który narodził się na nowo dzięki ifá”). Swoje badania etnograficzne opisał w wielu referatach, artykułach naukowych i książkach. W 1966 roku paryska Sorbona przyznała mu tytuł doktora. Żył dziewięćdziesiąt cztery lata, kontynuując badania i prace dokumentacyjne aż do śmierci. Fundacja im. Pierre’a Vergera w Salvadorze, którą stworzył, aby zapewnić ciągłość swojej pracy, jest w posiadaniu ponad 63000 jego fotografii i negatywów, a także zapisków i korespondencji.
zdjęcie otwierające: Inicjowany orixá Xangô, tańczący podczas obrzędu publicznego. Ifanhin, Benin, 1950 © Fundação Pierre Verger
Autor: Michał Chrzanowski
Stały bywalec naszego laboratorium. Ciągle patrzy na świat przez różne ogniskowe oraz przemierza miasta i wioski obwieszony sprzętem fotograficznym. Uwielbia stylowe aparaty, a także eleganckie i funkcjonalne akcesoria. Ma słabość do monochromu i suwaków w programie Lightroom, po godzinach – do literatury faktu i muzyki country.
